Vaskülit genel olarak kan damarları içinde meydana gelen iltihaplanma durumları sonucu oluşan hastalıklara verilen genel bir adlandırma olarak ifade edilmektedir. Bu noktada bu sağlık sorunu yaşamın devamı için hayati öneme sahip olan damar yapılarını etkileyen ve hasarlara meydan verebilen özelliklere sahip olmaktadır.
İçindekiler
Ayrıca oluşan hasarlara bağlı olarak da yeterli miktarda ve düzenli olarak kan akışının sağlanmamasına bağlı olarak da farklı organlar etkilenebilmektedir. Bu genel tanımı olan hastalığın farklı isimleri de bulunmaktadır genel anlamda bu sağlık sorununa Arterit ya da Anjiyit isimleri de verilebilmektedir. Kendi içinde oluşumlarına göre farklı çeşitlere de ayrılabilen bu rahatsızlığın bazı çeşitleri ise ileri safhalara kadar semptomlar göstermemektedirler.
Genel Tanıtım
Vaskülit veya Arterit rahatsızlığı direkt kan damarlarının içini etkileyen ve iltihaplanmalara neden olan bir hastalık grubu olarak açıklanmaktadır. Bu doğrultuda oluşan iltihapların boyutları ve oluşma şekilleri ise genel bağlamda hastalığın etki ve zararlarını belirleyen unsurlar arasında yer almaktadır.
Anjiyit temel olarak damar yapıları dışında ise arter yapıları içinde de ortaya çıkabilen ve bazı zamanlarda belirtileri çok geçe kalabilen bir hastalık olma özellikleri de taşıyabilmektedir. Bu hastalık grubu içinde yer alan farklı türde ve etkilere sahip çok sayıda rahatsızlık da bulunmaktadır. Ayrıca genel olarak Arterit hemen herkes üzerinde oluşabilecek ve etkileri de kişilere göre değişiklikler taşıyabilen bir yapıda göstermektedir.
Vaskülit grubu içinde yer alan kimi hastalıklar ise yapıları bakımından sadece belirli bir grubu ya da risk faktörüne sahip bireyi de etkileyebilmektedir. Hastalıkların kan damarları ve arter gibi bölgelerde oluşması ise beraberinde bütün vücut yapısının bu rahatsızlık sonucu etkiler görmesine neden olabilmektedir.
Özellikle vücut doku ve organları için son derece önemli olan kan bu hastalık yüzünden yeteri miktarlarda taşınamamaktadır. Dolayısıyla da sonuç olarak hemen her organ ve genelinde de vücut fonksiyonları olumsuz etkilenip, zararlar görebilmektedir. Yine hastalığın özellikle etkilediği damar yapılarına göre de vereceği zararlar birbiri içinde farklılıklar da taşıyabilmektedir. Hastalığa bağlı olarak ise organ ya da vücut sistemlerine olması gerektiği etkinliğe sahip olamayan daha kalitesiz kan taşınmış olmaktadır.
Vaskülit Nedenleri
Vaskülit hastalığının tam ve kesin olarak hangi etkenlere ya da nedenlere bağlı olarak oluştuğu ise halen ortaya açık ve net olarak konulamamış bir durum olarak ifade edilmektedir. Bunun dışında ise farklı türleri olan bu hastalığa neden olabilecek farklı ve geçerli nedenler ise açıklanmaktadır. Bu duruma bağlı olarak farklı kişilerde bu hastalığın görülme nedenleri de son derece farklılar gösterebilmektedir.
Yine bu hastalığa bağlı bazı alt hastalık türlerinin kişilerde oluşmasının temel nedenlerinden bir tanesi olarak ise genetik özellikler ve kalıtsal yapı gibi unsurlar gösterilmektedir. Farklı türde seyreden Anjiyit hastalıklarında ise Otoimmün sebeplerde göz önüne alınan neden ve sebepler arasında sayılmaktadır.
Vaskülit hastalığının oluşmasına neden olabilen diğer faktörler olarak ise başta Hepatit grubu enfeksiyon hastalıkları ile farklı kan hastalıkları gibi durumlarda olabilmektedir. Yine temel olarak bağışıklık sistemini etkileyen hastalıklar sonucunda da bu rahatsızlığın ortaya çıkabildiği gözlenebilmektedir. Hatalığa etkin olarak neden olabileceği belirtilen durumlardan bazıları ise kan kanseri, romatizma ve farklı ilaç birleşimlerinin yan etkileri olarak da açıklanmaktadır.
Bu hastalık ve bağlı rahatsızlıkların oluşması için bazı vakalarda yaşam şekli ve zararlı madde kullanımları gibi nedenlerde etkin bir rol oynayabilmektedir. Ayrıca hastalığa ait farklı türlerin bir kısmı kadın bireylerde çok daha fazla görülebilmekte iken yine bazı çeşitleri ise özellikle belirli bir yaşta ki erkek kişilerde çok daha sık ve yaygın olarak görülebilmektedir.
Vaskülit Belirtileri
Vaskülit genel olarak farklı türlerinde farklı belirtiler verebilen bir hastalık tanımı olarak da kabul görmektedir. Yine değişik Arterit çeşitleri ise belirti verme bakımından ve seviyeleri açısından da değişiklikler taşıyabilmektedir. Bu hastalığın vereceği ya da ortaya koyacağı semptomlar ise genel olarak hastalığın geliştiği yere ve etkilediği vücut bölümüne göre de farklılıklar taşımaktadır.
Özellikle etkilenen doku ya da organların düzgün çalışmaması ise en net olarak ortaya çıkabilen sorunlar arasında kabul edilmektedir. Yine bu hastalık türü içinde yer alan kimi rahatsızlıklar da ise hastalarda belirti ya da semptom durumları gelişmemektedir. Bunun aksi olarak ise yine değişik çeşitlerinde ise ortaya çıkan hastalık belirtileri son derece zorlayıcı ve yıpratıcı da olabilmektedir.
Vaskülit hastalığına bağlı olarak ortaya çıkabilen ve genel olarak kabul görmüş bazı ortak semptomlar ise şunlardır;
- Aşırı ve dengesiz kilo kaybedilmesi
- Devamlı süren baş ağrısı
- Halsizlik ve devamlı yorgunluk
- Yüksek ateş
- Genel kas ağrıları
- Eklem ve kemik ağrıları
Bu ortak belirtiler dışında ise temel olarak hastalığın etkilediği sistem ya da organ merkezli tipik ve sıkıntı verici belirtiler oluşabilmektedir. Netice olarak kan damarlarını etkileyen bu hastalığa bağlı olarak vücudun tamamında hasar ve sorunların oluşma ihtimali de bulunmaktadır. Bu bağlamda bu rahatsızlık kişilerin sindirim, dolaşım ve diğer sistemlerinde etkilere neden olabilmekte yine cilt ya da farklı organlarını da etkileyebilmektedir.
Vaskülit Tanı Yöntemleri
Vaskülit farklı birçok hastalıktan oluşan bir grup olduğu için tanı çalışmaları da farklı işlem ve yöntemleri içerebilmektedir. Öncelikle hastalığın türü ve çeşidini tanımlamak ise tanı ve teşhis aşamasının öncelikleri arasında kabul edilmektedir. Ortaya çıkan hastalık belirtileri yani semptomları da bu doğrultuda dikkatle incelenen önemli göstergeler olmaktadır. Bunun dışında özellikle yapılan fiziki muayeneler de tanı aşamalarının ilk adımlarını oluşturmaktadır.
Uzmanlar muayene, hastalık öyküleri gibi unsurları beraberinde tıbbi test ve teknik işlemleri ile birlikte uygulayabilmektedir. Bu sayede hastalığın teşhisi ve daha da önemlisi hangi tür bir hastalık olduğunun da ortaya konması amaçlanmaktadır. Özellikle zorlu sonuçları olabilen bu hastalığın tanı ve teşhis aşamaları bu sebeplerle son derece büyük önemler de taşımaktadır.
Vaskülit teşhis aşamalarında ise kullanılan farklı tıbbi test ve görüntüleme uygulaması da bulunmaktadır. Bu yöntemlerin tercihi de yine hastalığın etkilediği bölge ve türlerine göre belirlenmektedir. Özellikle farklı türlere ayrılabilen bu hastalığın tam ve net olarak tanısının konulması için ise genel olarak şu teknik ve yöntemler tercih edilebilmektedir;
- Farklı türde kan testleri
- İdrar testi
- Farklı tıbbi görüntüleme işlemleri
- Anjiyo olarak da bilinen Anjiyografi
- Biyopsi
Yapılan bu test ve tetkikler sonucunda ise uzman doktor ya da doktorlar tam olarak hastalığı ve ait olduğu türü ortaya koymaya çalışmaktadırlar. Bu aşamalardan sonra ise hastalığa göre en uygun tedaviye geçilebilmektedir.
Vaskülit Tedavi Yöntemleri
Vaskülit tedavisi ise farklı türlerde farklı uygulamaları kapsayabilen özellikler taşıyabilmektedir. Fakat temel olarak bu hastalığın tedavisi ise öncelikli olarak oluşan iltihap yapılarının giderilmesi odaklı olabilmektedir. Bu noktadan sonra ise bu iltihapların aynı ya da farklı damarlar içinde gelişmesinin önlenmesi adına tedaviler yapılabilmektedir.
Hastalığın tedavisinde ise çoğu durumda uygun olan etken maddelere sahip ilaçlarla yapılan tedavi seçenekleri de tercih edilebilmektedir. Yine çok daha ilerlemiş bazı hastalar için ise tedavi işlemi olarak ameliyat seçenekleri gibi unsurlar tercih edilebilmektedir.
Grip Aşısı, Gıda Zehirlenmesi, Ferritin, E Vitamini, Düşük Tansiyon