K vitamini sağlıklı bir vücut için gerekli olan ve iki türde farklılık gösteren bir vitamindir. K1 ve K2 olmak üzere iki türü vardır. K1 vitamini yediğimiz lahana veya ıspanak gibi sebzeler aracılığı ile alınır. K2 dediğimiz tür ise insanlarda bağırsaklar tarafından üretilen ve doğal yolla bulunan bir türdür.
İçindekiler
K Vitamini Nedir
İki türden meydana gelen K vitaminlerinin vücutta işlevsellikleri aynıdır. Sorumlulukları kan pıhtılaşmasıdır. Kanın pıhtılaşmasını sağlayan proteinlerin üretilmesinde rol oynarlar.
Yaralanma durumlarında vücudumuzun dış bölgesinde ya iç kısmında aşırı derece kanama olması bu şekilde önlenmiş olur. Yediğimiz sebzeler aracılığı ile yeterince vitamin alamıyorsak, bağırsaklarda vitamin üretimi bir sebepten az oluyorsa ya da aldığımız vitamin yeteri derecede vücudumuz tarafından emilmiyorsa K vitamini eksikliği dediğimiz hastalık ortaya çıkar.
Kanın pıhtılaşması gereken proteinler vitamin eksikliği olursa üretim aşamasında bozulmaya uğrarlar. Bozulma nedeniyle kanın pıhtılaşma problemleri de oluşmaya başlar. Yaralanma durumlarında çok fazla kanama meydana gelebilir ve kan durması gecikebilir.
Yetişkin bireyler için K vitamininin eksik olması durumu çok sık görülmez. Aldıkları gıdalar aracılığı ile yeteri kadar vitamin depolamış olurlar ve bağırsaklardaki üretim ile de vitamin ihtiyacı yeterince karşılanır. Yetişkinler için oluşabilecek eksiklik vücuda alınan ya da vücutta oluşan vitaminlerin bir sebepten kaynaklı düzgün emilememesi olabilir. Çok ciddi beslenme bozuklukları da K vitamini eksikliği için zemin hazırlayabilir.
K Vitamini Nedenleri
Vücudumuzda oluşan K vitamini eksikliğinin kişiden kişiye değişebilen sebepleri olabilir. Öncelik olarak yediğimiz gıdalardan yeteri kadar vitamin alamamaktır. Dengesiz ve bozuk beslenme alışkanlığı bu duruma büyük oranda zemin hazırlar. Yetişkin bireyler için az görülen bir hastalık olmasına rağmen yaşanan vakalar da vardır.
K vitaminin eksikliği öncelikle kişinin kullandığı Warfarin gibi kanı sulandıran ilaçlar sebebiyle meydana gelebilir. Başka bir hastalıktan ötürü antibiyotik kullanımı varsa bu durum da vitamin eksikliğine sebep olabilir. Antibiyotiklerin en büyük etkisi bağırsaklar üzerindedir ve buradaki K vitaminin üretilme aşamasına olumsuz anlamda etki edebilirler. Beslenmede ıspanak ya da lahana gibi K vitamini içeriği bol olan sebzelerin az tüketilmesi eksikliğe sebep olabilir.
Dışarıdan gıda yoluyla alınan vitaminler vücudumuz tarafından emilir. Bu emilme işleminin sekteye uğramasına sebep olabilecek bazı hastalıklar kişide görüldüğünde vitamin eksikliği oluşabilir. Bağırsak bölgesinde bulunan hastalıklar vitamin üretimini azaltabilir ya da bozabilir.
Kişinin karaciğerinde veya safra bölgesinde bulunan hastalıklar K vitamininin eksikliğine sebep olabilirler. Bir sebepten ötürü kişinin bağırsaklarının bir kısmı cerrahi operasyon ile alındıysa K vitaminin üretimi azalır ve eksikliğe sebep olabilir.
Yetişkinlerden çok K vitaminin eksikliği yeni doğan bebekler üzerinde gözlemlenir. Anne sütünde bulunan K vitaminin oranı az ise bebeklerde eksiklik görülebilir. Hamilelik sırasında plasenta aracılığı ile yeteri kalan emilmeyen K vitamininin eksikliği de söz konusu olabilir.
K Vitamini Belirtileri
K vitamini vücudumuzdaki kan pıhtılaşmasını kontrol ettiği için eksikliği sebebiyle oluşan en ciddi belirti sürekli kanama ve yoğun kanama olur.
Basit bir yaralanma olayında bile kan pıhtılaşma aşamasına geç gireceğinden dolayı yüksek miktarda kanama olabilir.
Yaralanma olayı olmadan ve belirli bir sebebi yokken vücutta görülebilen kanamalar yaşanması da sık yaşanır.
Kanama haricinde vücutta morarma ve çürüme olaylarının sık ve daha kolay yaşanması görülür.
Tırnak bölgesinde dip kısımlarda görülen kan toplaşmaları belirtilerden biridir.
Mukoza zarı kanamaları kişinin yaşadığı belirtilerdendir.
Yetişkin bireylerde dışkı yaptıkları zaman dışkı üzerinde koyu renkli ve az bir miktar kanlı kısımlar olabilir.
Bebek hastalarda görülen K vitamini eksikliği belirtileri göbekte kordon olan bölümde kanama meydana gelmesi olarak görülür.
Bir sebep yokken bebeğin yüzünde, sindirim sisteminde, burun bölgesinde ya da cildinde kanamalar meydana gelebilir.
Erkek bebekler için erken sünnet yapılması sonrası kanamanın normalden fazla olması ve durmada gecikme yaşanması gözlemlenebilir.
Aniden gelişebilen beyinde oluşan kanamalar da K vitaminin eksikliği kaynaklı olabilirler. Bu sebeple yeni doğan bebeklerin takibinin iyi yapılması gerekir.
Kan pıhtılaşmasında meydana gelen bozukluklar vücudun diğer organlarını da etkiler. Hayati organlarda meydana gelebilecek bozukluklar da belirtiler arasında olabilir. Vücutta yaşanan doku bozuklukları da K vitamininin eksikliğinden kaynaklanabilir.
K Vitamini Tanı Yöntemleri
Gerçekleşen belirtiler sebebiyle kendisinde K vitamini eksikliği olduğundan şüphelenen bir kişi uzman doktora başvurmalıdır. Uzman doktor öncelikle hastanın hikayesini dinleyerek ortaya çıkan belirtilerin şiddetini ve sebeplerini araştırmaya başlar.
Hasta eğer kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsa ilacın bilgisi alınır. Başka bir hastalıktan ötürü antibiyotik kullanıp kullanmadığı ya da yakın zamanda kullanıp kullanmadığı sorulur. Vücutta vitamin emilmesini olumsuz anlamda etkileyebilecek başka bir hastalığın olup olmadığı öğrenilir.
Bu soruların dışında kişinin nasıl bir beslenme düzeninin olduğu öğrenilir. K vitamininin eksik olup olmadığına dair kesin sonuç veren testin adı protrombin zamanı denilen testtir ve PT olarak kısaltılır. Kan alınarak başlayan test daha sonra alınan kana birtakım kimyasal sıvılar eklenerek kanın pıhtılaşmasının kontrol edilmesi şeklinde gerçekleştirilir. K vitamini eksikliği olmayan ve kan pıhtılaşması normal olan bireyler için olması gereken pıhtılaşma süresi 11 saniye ile 13,5 saniye arasındadır. Eğer test sonucunda kanın pıhtılaşması bu oranlardan daha uzun sürüyorsa K vitamininin eksikliği tespit edilmiş olunur.
INR denilen test yöntemi de K vitamininin eksikliğini ölçmek amacıyla dünya çapında uygulanan bir test türüdür. Test sonucunda normal kabul edilen oran 0,9 ile 1,1 arasında olan orandır. Bir kişi kan sulandıran ilaç kullanıyorsa INR değeri oranı 2 ile 3,5 oranı rakamlarına kadar yükseliş gösterebilir. Test sonucunda yükseklik gözlemlenirse kişiye özel tedavi süreci başlamış olur.
K Vitamini Tedavi Yöntemleri
K vitamini eksikliği ciddiye alınması gereken ve ciddi sonuçlara neden olabilecek hastalıklardan biridir. Yetişkinlerde ciddi ve şiddetli kanamalara yol açabilir. Bebeklerde eksiklik oranına bağlı olarak beyin kanaması gibi hayati tehlike taşıyan durumlara yol açabilir.
Bu tehlikeli durumlara rağmen teşhis konulduktan sonra K vitamininin eksikliği tedavi edilebilecek bir hastalıktır. K vitaminin hasta olan kişiye ağız yolu ya da damar yolu kullanılarak verilmesi ile eksiklik durumu giderilmiş olur. Kişinin belirtilerinin şiddetine ve hikayesine göre veriliş şekli doktorun kararına bağlıdır. Vitamin eksikliği eğer altta yatan başka bir hastalık sebebi ile oluyorsa öncelikle o hastalığın tedavisine yoğunlaşılır. K vitamini eksikliği kişinin düzensiz beslenmesinden kaynaklanıyorsa uzman bir diyetisyen yardımıyla beslenme şekli düzenlenir.
Kişi hem beslenmesini düzenlerken hem de sağlıklı beslenme konusunda eğitim alması için yardımcı olunur. Yeşil yapraklı sebzelerde K vitamininin oranı oldukça yüksek olduğu için kişiler bu besinleri tüketerek ihtiyaçları olan kadar vitamini her gün vücutlarına alabilirler.
Erkek bireylerde gün içerisinde alınması gereken vitamin oranı 120 mcg iken kadın bireylerde bu oran 90 mcg olarak belirlenmiştir. Hasta eğer kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsa vitamini alırken daha dikkatli olması gerekebilir ve vitamin dozu duruma göre azaltılabilir. Kendinizde K vitamininin eksikliğinden şüphe duyarsanız uzman bir doktora görünmeniz şarttır.
Vaskülit, Trombosit, Tiroid hastalıkları ve tiroid nodülleri, Tansiyon, Soğuk Algınlığı