Vajinal mantar; diğer adı ile Vajinal kandidiyaz olarak da adlandırılan bu hastalık enfeksiyonu, vajina ve vulvada, yani diğer bir deyişle vajinal açıklıktaki dokularda, tahrişe, akıntıya ve yoğun kaşıntıya sebep olan bir mantar enfeksiyonu olarak tanımlanır. Bu enfeksiyona yakalanan kişiye yerleşen kandida adı verilen mantar hücreleri kontrolsüz bir şekilde çoğalmaya başlar.
İçindekiler
Bu enfeksiyon kadınlar arasında çok yaygın bir enfeksiyon olup her 4 kadından üçünde görülmektedir. Vajinal mantar enfeksiyonu cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon olarak kabul edilmez çünkü cinsel hayatı olmayan kadınlarda daha fazla bir şekilde görüldüğü gözlemlenmiştir. Fakat bunun yanında düzenli cinsel birliktelik yaşayanlarda vajinal mantar enfeksiyonu riskini artırır.
Vajinal Mantar Nedenleri
Vajinal mantar enfeksiyonunun en yaygın bilinen sorumlusu kandida albikans adlı bir mantar türüdür. Aslında normal şartlar altında vajinada çeşitli bakteriler ve mantarlar doğal olarak vücuda giren yabancı organizmaların vücuda yerleşmesini önlemek amacı ile dengeli bir oranda bulunurlar. Aslında bu bakteriler vajinal organların koruyucusu olarak görev yapan iyi bakterilerdir.
Vücudumuzda bulunan bakteri türleri arasında olan lactobacillus adındaki bu bakteri türünün görevi, kandida mantar türünün aşırı çoğalmasını önlemektir. Ancak bazı nedenlerden dolayı bu denge bozulabilmektedir. Bunun sonucu olarak kandida albikans aşırı büyümeye ve çoğalmaya başlar. Bu bakteri çoğaldıkça daha derinde bulunan, normalde ulaşamadığı vajinal hücre katmanlarına ulaşmaya başlamıştır.
Bu durumda mantar enfeksiyonu belirti ve semptomlara neden olur. Vücutta kullanılan antibiyotikler bazen vajinada doğal olarak bulunan bakteri sayısını azaltarak mantar enfeksiyonlarına yol açarlar. Vajinal mantar enfeksiyonuna neden olan diğer sebepler şunlardır;
- Gebelik
- Diyabet
- Bağışıklık sisteminin zayıf hale düşmesi
- Sağlıksız beslenme ve şekerli yiyecek, içeceklerin aşırı tüketimi
- Hormonsal oluşan dengesizlikler
- Doğum kontrol hapı kullanımı ve östrojen seviyesi yükselten hormon tedavileri
- Uykusuzluk
- Stres
Nedenlerini de sayabiliriz. Bu enfeksiyon tedavi edildikten sonra da tekrar eden bir enfeksiyondur.
Vajinal Mantar Belirtileri
Vajinal mantar enfeksiyonunun belirtileri hafif ve orta şiddet arasında değişen ve kişiye göre değişen seviyelerde görülebilir.Bunlar dışında daha birçok belirti de hissedilir derecede görülür. Hissedilen en bariz belirti vajina ve vulva içerisinde olan şiddetli kaşıntılar ve tahriş olan yerlerdir.
Bu belirtiler dışında sırası ile;
- Vajina çevresinde şişlik, ağrı, kızarıklık, döküntü gibi vajina görünümünde değişimler
- Vajinadan gelen koyu kıvamda beyazımsı-gri ve topak şeklinde vajinal akıntı görülmektedir. Bazı kadınlar bu akıntının süzme peynire benzediğini söyleyerek koyuluk durumunu tarif ederler. Nadirde olsa sulu akıntılar görülebilir.
- İdrar yaparken yanma veya ilişki sırasında yanma ve aşırı hassasiyet hissetmek
- İlişki sırasında ağrı hissetmek. Ağrılı acı hissetmek gibi belirtiler açık olarak hissedilen belirtiler arasındadır.
Vajinal mantar rahatsızlığında; bu belirtilerden başka diyabet yani şeker hastalarında, bağışıklık sistemi bazı tıbbi rahatsızlıklardan ya da kişinin kullanılan çeşitli ilaçlardan zayıflaması ve hamile bireylerde görülen mantar enfeksiyonları da vajinal mantar enfeksiyonu olarak kabul edilmektedir. Bu durumdaki bireylerin tedavisi için uzman hekim tarafından verilen 14 günlük bir kür tedavisi uygulanmalıdır.
Vajinal Mantar Tanı Yöntemleri
Vajinal mantar enfeksiyonu teşhisinin yapılması fizik muayene sırasında kolayca anlaşılmaktadır. Bu muayene sürecinde uzman hekim hasta olan kişiye tıbbi geçmişi hakkında sorular sorarak geçmişte böyle bir enfeksiyon yaşayıp yaşamadığını öğrenmiş olur. Bu yüzden bu hastalığın tanısı çok kolay yapılmaktadır.
Bundan sonraki adım ise pelvik muayene denilen fiziki muayenedir. Pelvik muayene rahim ağzı, vajinal duvar ve dış genital bölgelerin incelenmesini sağlayan ayrıntılı bir jinekolojik muayenedir. Muayene yapıldıktan sonra veriler değerlendirilir. Bundan sonraki verilere bağlı olarak vajinadan bazı hücreler toplanarak laboratuara tahlil için gönderilir. Laboratuar testleri özellikle bu hastalığı sürekli tekrarlar halinde yaşayan ve tedaviye dirençli mantar enfeksiyonları olan kadınlar için yapılmaktadır. Daha sonra gelen sonuçlara göre uzman hekim tanıyı koyar ve tedavi süreci başlar.
Vajinal Mantar Tedavi Yöntemleri Hakkında
Vajinal mantar tedavi yöntemleri arasında her mantar enfeksiyonu farklı özelliktedir. Bu nedenle tedavi için gittiğiniz uzman doktor belirtilerin durumuna göre hasta için en uygun tedavi seçeneğini önerecekti. Uzman hekim basit derecede olan mantar enfeksiyonları için genellikle antifungal krem, merhem, tablet veya fitil reçetesi yazarak tedavi eder. Fakat bazı durumlarda basit mantar enfeksiyonu yaşayan kadınlarda tedaviden sonraki iki ay içinde belirtiler tekrarlayabilmektedir. Bu durumda tekrar doktora başvurarak yeniden tedavi olmaları gerekmektedir. Hastalık derecesi daha yüksek olan komplike enfeksiyonların tedavisinde ise daha farklı bir yol izlenir.
Komplike enfeksiyon bulguları aşağıda belirtilen bulguları içermektedir;
- Mantardan meydana gelen vajinal dokuda yara oluşumu
- Vajinal çatlak veya doku yırtılmalarına yol açan acı hissi yaratan şiddetli kızarıklık
- Şişme ve şiddetli kaşıntı gibi hasta şikayetlerinde sıklık
- Bir yılda dört ya da daha fazla mantar enfeksiyonu geçirmek,
- Candida albicans dışındaki farklı bir kandida türünden kaynaklanan enfeksiyonlar
Bunların dışında oluşan bazı durumlarda vajinal mantar hastalığı tedavisi aşanda belirtilen durumlarda farklı şekilde planlanır, Bu durumlar;
- Gebelik durumu
- Kontrolsüz diyabet yani şeker
- İlaç kullanımından kaynaklanan zayıf bağışıklık sistemi
- HIV pozitif hastalarda farlı tedavi yöntemleri uygulamalıdır.
Bu gibi durumlarda uygulanan tedavi yöntemleri şunlar olmalıdır;
- 14 günlük krem uygulaması, merhem, tablet ve vajinal fitil tedavisi
- Ağızdan verilecek olan iki yada en fazla üç doz uygulanacak ilaç tedavisi
- Altı hafta süreyle haftada bir kez ağızdan veya uzun süreli lokal antifungal ilaç kullanımı yapılarak mantar tedavisi yapılır. Mantar için bu ilaçlar sayesine kısa sürede düzelecektir.
Vajinal Mantar Bitkisel Tedavi Yöntemleri
Vajinal mantar tedavisi bitkisel yöntemlerle evde tedavi sağlanabilir. Bazı eczanelerde satılan yağlar ile maya enfeksiyonlarında bazı bitkiler bu enfeksiyonu geçirebilir. Bu bitkiler arasında;
- Çay ağacı yağı: Çay ağacı yağının antifungal özellikleri olduğu bilinmektedir. Yapılan bilimsel araştırmalarda çay ağancı yağının mantar öldürme özelliği ortaya çıkarılmıştır. Yapılan çalışmaların çoğunda, çay ağacı yağı vajinal enfeksiyonlarda en fazla bilinen mayalardan biri olan candida albicans üzerinde defalarca denenmişti. Pek çok kişi çay ağacı yağı içeren vajinal fitilleri deneyerek vajinal mantar enfeksiyonlarının kaybolduğunu görmüştür. Çay ağacı yağı uçucu bir yağdır ve bu nedenle kullanılırken mutlaka bir taşıyıcı yağ ile karıştırılması gerekir. Tedavi için kullanılacak tampon ıslatılırken 30 gram ılık hindistan cevizi yağıyla 3-5 damla çay ağacı yağı beraber kullanılmalıdır. Mantar tedavisi için kullanılan tamponun düzenli olarak değiştirilmesi önemlidir. Pek çok kişi vajina içerisine yerleştirilen çay ağacı yağı yöntemi ile vajinal mantar rahatsızlığından kurtulmuştur.
- Yabani kekik yağı: Bitkisel tedavi yönteminde yabani kekik yağı kullanımıyla Candida albicansın çoğalmasını durdurmak mümkün olabilmektedir. Bu yüzden mantar enfeksiyonu için kekik yağı içeren kapsülleri geceleri vajinaya yerleştiren kişilerde kaşıntıların azamadığı ve mantar enfeksiyonun gerilemeye başladığı gözlenmiştir. Kekik yağı uygulamak isteyen kişiler isterlerse bir tampona da uygulanabilirler. Fakat kekik yağıda esansiyel yağlar arasında olduğundan kullanımdan önce taşıyıcı yağlarla karıştırılmalıdır. Bu şekilde doğrudan cilde uygulanmadan önce 30 gr tatlı badem yağı, ılık hindistan cevizi yağı veya zeytinyağı kekik yağına eklenmelidir.
Rahim Ağzı Kanseri, Rahim Ağzı Yetmezliği, Rahim Kanseri, Rahim Sarkması, Sezaryen Doğum