Üçlü test anne adaylarının gebeliğinin belirli haftalarında yaptırdığı ve doktorların şiddetle tavsiye ettiği tarama testlerinden birisi olarak tanımlanmaktadır. Bebeklerin kalıtsal hastalık riski olup olmadığı gibi çok önemli bir konuda risk analizi yapan bu test gibi ikili, dörtlü testler de bulunmaktadır. Günümüzde kalıtsal hastalık oranlarının oldukça arttığı ve sıklıkla görüldüğü bilinmekle birlikte bu risklerin hesaplanması ve önceden öngörülebilmesi adına birtakım testler geliştirilmiştir.
İçindekiler
Özellikle 2000’li yılların başından bu yana dek oldukça yoğun bir çalışma yapılan bu alanda anne adayları ve bebekler için en doğru ortamın yaratılması amaçlanmaktadır. Kişilerin tüm bu testlere gününde ve gerekli hassasiyet ile gitmesi gerekirken süreç için doktoru ile sürekli ilişki içerisinde olması önerilmektedir.
Üçlü Test Genel Tanıtım
Üçlü test anne adaylarına doktorların belirlediği tarih aralığında yapılan ve bebek anomali riski hesaplamak için kullanılan bir tarama yöntemidir. Kişilerin gebelik süresi boyunca bebek ve anne sağlığı açısından yüzlerce test, tetkik, analiz yaptırdığı bilinmekle birlikte bu yapılan kalıtsal anomali risk hesaplama testlerinin de büyük önem arz ettiğini söylemek gerekmektedir. Tarama testi kullanımı dünya çapında son yıllarda oldukça yaygınlaşış ve her anne adayının yaptırması gereken tetkikler olarak belirlenmiştir. Belirli dönemler içerisinde yapılabilen bu testler sonucunda ise bebeklerde oluşması ihtimal olan hastalıkların risk analizi yapılarak kesin tanı koyulmadan kuvvetli ihtimaller doğrultusunda sürece devam edilmektedir.
Üçlü test, anne karnındaki bebeklerin kromozom bozuklukları (kromozom anomalileri) gibi taşıdığı çeşitli mutasyon kritiklerini (özellikle Down sendromu – mongol bebek) sunmaya belirli haftalar içerisinde gereken şartlar çerçevesinde yapılan tarama testi olarak değerlendirilmektedir. Dünya üzerinde birçok doktorun ve bilim insanının en doğru sonuçlar için önermiş olduğu gebeliğin 16 ile 18. haftaları arasında yapılması en doğru sonuçları ortaya sunan ancak genel olarak 15 ile 20.haftalar arası da uygulanabilen bir tarama testi olarak belirlenmektedir. Kişilerin gebelik haftası zamanlarını kontrol etmesi ve istenilen tüm testler için doğru bir zaman içerisinde bu tetkikleri yaptırması sonucun doğruluğu açısından oldukça büyük bir etkiye sahip olabilmektedir.
Üçlü tarama testi anne adayından alınan kan numunesi içerisinde adından da anlaşıldığı gibi 3 maddenin incelemesi yapılması anlamına gelmektedir. kan numunesi içerisinde yer alan HCG (human chorionic gonadotropin), E3 (estriol) ve AFP (alfa fetoprotein) değerlerine bakılmaktadır. Anne adayından alınan kan değerinde 3 temel madde değerlerinde bakıldıktan sonraki aşamada ise annenin teste doğrudan etki eden birtakım özellikleri de göz önünde bulundurularak bilgisayar dili ile birleştirilmektedir. Anne adayından alınan kan numunesi ile birlikte bebeğin Down sendromu (Mongol bebek, Trizomi 21) ve Trizomi 18 gibi kalıtsal hastalığa sahip bireyler olabilme riskini ortaya sunmaktadır. Anne adayının tüm bu bilgilere dikkat etmesi gerekmektedir.
Kalıtsal Anomali Nedenler
Üçlü test gibi birçok test sayesinde anne karnındaki bebeklerin taşıdığı riskler analiz edilerek süreç hakkında ebeveynler bilgilendirilmektedir. Gebelik süresi boyunca yapılan birbirinden farklı birçok test ile bebeğin durumu, annenin durumu ve bebeğin anneye olan etkisi hakkında birçok tarama yapılarak kritik durumlar belirlenmektedir. İkili test, üçlü test ve dörtlü test gibi tarama testleri ile de bebeklerde oluşabilme riski olan kalıtsal anomaliler hakkında risk haritası oluşturularak sürecin nasıl ilerleyeceğine yön tayin edilmektedir. Kişilerin bu testlerin önemini kavrayarak doktorları ile eşgüdümlü bir şekilde süreci yönetmesi ve tüm tetkikleri istenilen şekilde ve doğru bir biçimde uygulaması gerekmektedir.
Üçlü test ile bebeklerin kalıtsal risk analizleri ortaya koyularak bebekte olabilen birtakım hastalıklar değerlendirilmektedir. Kişilerin bu rahatsızlıkların belirli nedenlere dayandığı ve sadece anne adayı ile ilgili bir durum olmadığı bilincine varması gerekmektedir. Birçok faktöre bağlı olan bu kalıtsal hastalıkların oluşmasına neden olan başlıca etmenler ise şu şekilde sıralanmaktadır:
- Aile geçmişinde doğumsal sorunlar yaşayarak özel durumları olan
- Anne adayı yaşı 35 ve üstü olmak
- Hamilelikte zararlı ilaç veya hap kullanmış olanlar
- İnsülin veya diyabet rahatsızlığı olanlar
- Hamilelikte virüs kaynaklı enfeksiyon geçirmiş olanlar
- Ailesinde doğuştan özel durumlu bireyler olanlar
- Doğuştan özel durumlu çocuğu olanlar
Üçlü Test Doğruluk Payı Nedir?
Üçlü test dünyanın birçok yerinde anne adaylarına yaptırması istenen ve aktif bir şekilde kullanılan tarama testlerinden olarak değerlendirilmektedir. Bebeklerde var olan kalıtsal problemlerin erken tespiti ve sürece olan etkisini yönetmek amacı ile yapılan bu tarama testlerinde kesin doğruluk bildirilmediği gibi yüksek oranda doğruluk oranına sahip olunduğunun altını çizmek gerekmektedir.
Kişilerin bu testin doğruluğuna emin olmaması ile birlikte belirli durumlara bağlı olarak gerçekleşen hata payını da göz ardı etmeden süreci yönetmesi gerekmektedir. dünya üzerinde birçok doktorun şiddetle önerdiği ve anne adaylarının yaptırmaktan memnun olduğu bu tarama testleri sayesinde kalıtsal rahatsızlığın önceden fark edilme oranının %95 gibi bir değer olduğu görülmektedir.
Kişilerin ihmal etmesi gereken en önemli nokta üçlü testin tanı saptamak değil yalnızca tarama yaptığı olması gerekmektedir. Birbirinden arklı birçok kalıtsal anomalinin olması ile birlikte tarama testleri sonucunda bu hastalıkların ihtimalleri belirlenmektedir. Üçlü tarama testi ile down sendromlu bebek ihtimallerinin tamamı saptanamamaktadır fakat % 70 gibi bir değer de başarı elde edildiği de ihmal edilmemesi gerekmektedir.
Kalıtsal anomalilerin en bilinen çeşidi olan down sendromunda ise tarama testi yaptırmış anne adaylarında üçte bir gibi bir oranda risk bulunamaz ve değerler normal olarak görülmektedir. Başarılı risk analizleri yapılsa da ihmal edilemeyecek ölçüde başarısız olan bu oran sebebi ile üçlü tarama testinin tek balına yeterli olmadığı da görülmektedir.
Üçlü Test Analizleri Nasıldır?
Üçlü test genel olarak doğru sonuçlar bildirse de bazı durumlarda yanlış risk hesaplamaları yaptığı da saptanmaktadır. Kişilerin dikkat etmesi gereken hususun ise üçlü tarama testi ve diğer tarama testlerinde hastalık teşhisi koyulmadan sadece o hastalığın risk hesaplaması ve kritiği yapıldığını bilmek olacaktır. Tarama testlerinde kesin teşhis koyulamamasının ise birbirinden farklı birçok sebebi de bulunmaktadır.
Tarama testlerinin hata payını arttıran en önemli faktör bebeğin gebelik haftasının yanlış takip edilmesi ve olması gerekenden önce ya da sonra testin yaptırılmış olmasıdır. Gebelik tanısı koyulduktan sonra anne adayının son adet tarihini karıştırması durumunda bu gibi durumların söz konusu olduğunu söylemek mümkün olmaktadır. Gebelik haftası takibinin yanlış yapılmasına ek olarak anne adayının kilosu ve çoğul gebelik olguları da tarama testine etki eden faktörler olarak değerlendirilmektedir.
Kişilerin tüm bu durumları ihmal etmeyerek sürece olan motivasyonunu kaybetmeden aynı zamanda doktorun görüşlerine de başvurarak yönlendirmesi gerekmektedir. Tarama testlerinin kesin doğruluk kararları olmadığı gibi yüksek oranda doğru riskler ortaya çıkararak erken teşhislerde %95 oranında etki yarattığının altını da çizmek gerekmektedir. Anne adaylarının tüm bu tetkikleri ve taramaları yaptırmaları ise büyük önem taşımaktadır. Tarama testi ve ayrıntılı ultrason ile büyük oranda doğruluk kazandırılan bu gibi durumlarda hiçbir şekilde kesinlik bildirilemeyeceği ve durumun nasıl sonuçlanacağı kesinlik kazanamayacağı bilinmesi gerekmektedir.
Adet Düzensizliği, Adet Gecikmesi, Adet Sancısı, Anne Karnında Tedavi Ve Cerrahi, Beta HCG