Trigeminal Nevralji
Trigeminal nevralji, günlük hayatı ciddi derecede olumsuz bir şekilde etkileyen ağrı bozukluklarının vücudun belirli bir bölgesinde yoğun olarak hissedilmesi ile oluşan önemli bir sağlık problemidir. Bu sorunun çözülebilmesi için öncelikle her hastalıkta olduğu gibi ne sebeple meydana geldiği öğrenilmeli ve bu sebeplere yönelik önlemler alınması gerekmektedir.
İçindekiler
Trigeminal Nevralji Genel Tanıtım
Trigeminal nevralji hastalığının ismi, yüzde hissi sağlayan üç kollu sinirden gelmektedir. Bu üç kolun ilki göze doğru, ikincisi yanağa doğru, üçüncüsü ise çeneye doğru gitmektedir. Bu sinirin çeşitli sebepler sonucu hasar görmesi günlük hayatı ciddi anlamda etkileyecek birçok belirti ortaya çıkarabilir.
Bu hastalığın ilk aşamalarında kişiler kısa ve hafif ataklar yaşayabilir. Fakat bu durum ilerlediğinde daha uzun, sık ve yoğun olan ağrı nöbetlerine sebep olabilir. Bu hastalık kadınlarda erkeklere oranla çok daha sık görülmektedir. 50 yaş üstü kişilerde ortaya çıkma ihtimalinin daha yüksek olduğu söylenmektedir. Dünyada görülme sıklığı yüz binde beştir. Türkiye’de her yıl dört bin yeni vaka çıktığı söylenebilir.
Trigeminal nevralji diğer adıyla tic douloureux olarak da bilinmektedir. Diğer bir deyişle bir yüz ağrısıdır. Toplumda delirten hastalık veya intihar hastalığı olarak da adlandırılmaktadır. Bu sorunu yaşayan hastalar için diş fırçalamak ya da makyaj yapmak gibi yüzde gerçekleştirilen çok hafif uyarıcı durumlar bile dayanılmaz bir ağrıya sebep olabilir. Ağrı özellikle yemek yenirken, dişlere soğuk bir şey temas ettiğinde, diş fırçalanırken, yüzün o bölgesine dokunulduğunda tetiklenmektedir. Bu nedenle de hastaların çoğu bu ağrıyı önce diş ağrısı zanneder, buna yönelik tedavi görür.
Günümüzde ise çeşitli modern tıbbi tedavi yöntemleri ile trigeminal nevraljiye sahip hastaların, acı dolu bir hayatı olmak zorunda değildir. Bu hastalık genellikle ilaç, enjeksiyon veya cerrahi müdahaleler ile yönetilebilmektedir.
Trigeminal Nevraljinin Nedenleri
Trigeminal nevralji sebeplerine baktığımızda en sık karşılaşılan durum ise, sinirin beyin sapına girdiği bölgede damarın sinire temas etmesi nedeniyle bu ağrı tetiklenmekte olduğunu söyleyebiliriz. Bazı hastalarda ise bu sinire bir tümör temas eder ya da sinirin kendi yapısında bir bozukluk olabilir. Bu hastalıkta, yüzde bulunan hisleri beyne taşıyan trigeminal sinirin işleyişi bozulmaktadır. Bu temas sinire baskı yaptığından zaman içinde hatalı sinyaller gönderilmesine sebep olur.
Trigeminal nevralji bazı vakalarda ise yaşlanmanın bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Aynı zamanda bu hastalığa trigeminal sinire baskı yapan iyi ya da kötü bir tümör de neden olabilmektedir. Yemek, diş fırçalamak, su içmek, tıraş ya da makyaj gibi eylemler gibi aynı şekilde soğukta yüze temas eden rüzgar, ağrının birden başlamasına sebep olabilir. Bu nedenle soğuk havaya çıkılması durumunda yüzün korunması önerilir. Bunun yanı sıra klima, havalandırma gibi araçlara da direkt olarak maruz kalınmaması gerekmektedir. Bazı hastalarda ise, bir beyin lezyonu, diğer anormallikler nedeniyle de ortaya çıktığı görülmektedir. Yine diğer nedenleri olarak cerrahi yaralanmalar, felç ya da yüz travması da hastalığın ortaya çıkmasına sebep olarak sayılabilir.
Trigeminal Nevralji Belirtileri
Trigeminal nevralji pek çok belirti ile kendini gösteren bir hastalıktır. Bu belirti ve semptomlar arasında ağrı modelleri bulunmaktadır. Bu ağrı modelleri hastada aşağıda sıralandığı üzere bir ya da birden çok şekilde görülebilir:
- Yüz bölgesinde şiddetli bir şekilde ağrı hissedilir.
- Genellikle yüzün sağ tarafında hissedilir.
- Hissedilen ağrı zonklama veya elektrik çarpması olarak tanımlanabilir. Atipik nevraljide ise ağrı, yanma hissine benzemektedir.
- Ağrı, hastanın yüzünde bir noktada ya da daha geniş bir düzende hissedilebilir.
- Kısa süreli ve uzun süreli ağrı nöbetleri görülebilir.
- Yanak, dudaklar, dişler ve diş etleri, çene ya da daha az olsa da göz ve alın dahil olmak üzere bu bölgelerde ağrı gelişebilmektedir.
- Trigeminal nevralji ağrıları genellikle kendini ataklar şeklinde kendini gösterir. Ağrı şiddeti dayanılmaz bir ölçüde olabilir. Bu nedenle kişi yemeyi, konuşmayı reddedecek duruma gelebilmektedir.
- Ağrı yüzün bir tarafını etkilediği gibi nadiren de olsa her iki tarafını da etkileyebilir.
- Hastalar ağrı oluşmadan önce ağrının başlayacağını anlayabilir. Ağrının oluştuğu bölgede yanma veya rahatsızlık hissi oluşur.
- Ağrılı atak sonrası yüzde istemsiz kasılmalar oluşabilir.
- Zaman ilerledikçe ağrı atakları daha sık ve daha yoğun şekilde gelebilir.
Trigeminal Nevralji Tanı Yöntemleri
Trigeminal nevralji ön tanısının koyulması için hastanın doktora ağrının tanımını yapması çoğunlukla yeterli olabilmektedir. Bunun için ağrının türü, yeri ve tetikleyen unsuru önemlidir. Fakat bu verilen semptomlar nörolojik ya da nörolojik olmayan rahatsızlıkları da akla getirmektedir. Bu sebeple de tanı sürecinde hastanın sağlığı hem fiziksel hem de ruhsal açıdan incelenmelidir. Diğer tüm şüpheler ortadan kalkınca kesin bir tanı konulmalıdır. Bu sürece önem verilmesi gereklidir çünkü bu rahatsızlık multipl skleroz ya da tümör gibi ciddi hastalıkların yan etkisi olarak da ortaya çıkabilmektedir. Bu sebeple tanıyı doğru koymak çok önemlidir.
Doktorlar bu hastalığı teşhis etmek ve durumun altında yatan sebepleri belirlemek için pek çok farklı testten yararlanabilir. Yapılan muayene sürecinde doktor tarafından hastanın yüzünün farklı bölgelerine dokunulur ve incelenir. Bu sayede ağrının tam olarak nerede ortaya çıktığı ve eğer bu hastalık varsa trigeminal sinirin nereyi etkilediği belirlenmesi gerekmektedir. Aynı zamanda yapılacak refleks testleri de semptomların neden kaynaklandığını anlamada yardımcı olacaktır.
Trigeminal nevralji tanısını koymak için MR çekimi yapılmalıdır. Doktor, ağrının nedeninin multipl skleroz ya da bir tümörden kaynaklanıp kaynaklanmadığını öğrenmek için manyetik rezonans görüntüleme (MRI taraması) talep edebilmektedir. Bazı hastalarda ise damarların çok daha net görüntülenmesi için manyetik rezonans anjiyografisi çekilmesi de doktor tarafından talep edilebilmektedir.
Trigeminal Nevralji Tedavi Yöntemleri
Trigeminal nevralji tedavisinde hastanın yaşı ve altta yatan hastalığa göre yöntemler değişkenlik gösterebilmektedir. Altta yatan bir tümör ya da bir kitle var ise cerrahi yöntem önerilmektedir. Bunun dışında temelde üç tip tedavi yöntemi uygulanır. Bunlardan ilki ilaç tedavisidir. Bu anlamda genellikle beyne gönderilen ağrı sinyallerini azaltacak ya da toptan engelleyecek ilaçlar reçete edilir. Oksakarpazepin, gapapentin ve difenilhidantoin gibi ilaçlar tek başına ya da hastanın durumuna göre dönüşümlü olarak da kullanılmaktadır.
İkinci yöntem için cerrahi olmayan sık kullanılan girişimler sayılabilir. Bunlar da kısaca orta yaş ve yaşlı hastalarda güvenle kullanılabilecek yöntemlerdir ve gerektiğinde de tekrarlanabilir: Radyofrekanstermokoagülasyon, Trigeminal traktotomi, Gama ışınları ile sinire radyasyon verilmesi ile ağrıyı gidermek üzere kullanılan Gamma Knife yöntemi ve son olarak, gliserol rizotomi ya da DREZ ameliyatları olarak belirtilmektedir.
Üçüncü yöntem ise cerrahidir ve trigeminal sinirin beyin sapından çıktığı yerde herhangi bir şekilde damarsal bir bası varsa bunun kaldırılması yönünde geliştirilmiştir. Cerrahi yöntem, deneyimli doktorlar tarafından uygulandığında komplikasyon oranı oldukça düşük bir yöntemdir. Sinir tahrip etmeden sinir ile damar arasına teflon materyeli yerleştirilmesi ile sağlanır.
Her hastalık sürecinde olduğu gibi Trigeminal Nevralji ağrıları durumlarında da erken teşhis, tanı ve tedavi son derece önemli ve de özen gösterilmesi gereken bir hastalıktır. Bu nedenle ilgili doktora muayene edilmesi önemle tavsiye edilmektedir.
Tiroid Kanseri, Sinüzit, Ağız Kanseri
