Polikistik over nedeni bilinmeyen ancak ergenliğe girmesi ile birlikte bütün genç kızlarda ve hatta çocuklu annelerde sıklıkla karşılaşılan bir durum haline gelmektedir. Bu durumunun ortaya çıkmasına neden olabilecek bir ok neden bulunmaktadır. Nedenlere göre de tanının koyulması ile birlikte tedavi planını gerçekleştirmek mümkün olmaktadır.
İçindekiler
Polikistik Over Genel Tanıtım
Polikistik over veya polikistik over sendromu ergenliğe girilmesiyle veya daha sonrasındaki her kadında oluşabilecek bir hormonsal bozukluk olmaktadır. Genellikle adet görememe ya da adet görme döngüsünün oldukça uzun süreler içerisinde gerçekleşmesi olmaktadır. Bu durum ile birlikte de birçok kadının kanında androjen hormonunun yükselmesine neden olmaktadır. Artışa bağlı olarak da ciltte sivilcelenmeler, saç dökülmeleri, tüylenme ve yağlanma gibi belirtiler kişiden kişiye değişecek şekilde ortaya çıkmaktadır.
Androjen hormonunun yüksek oranda salgılanması ile birlikte PKOS ortaya çıkmaktadır. Bu da kadınların fiziksel anlamda istenmeyen belirtilerin ortaya çıkmasına neden olabildiği gibi kısır yapma ihtimalini sağlamakta ve gebe kalma ihtimalinin de düşük seviyelere inmesine neden olabilmektedir.
Adet görme döngüsünü normal yaşayan bir kadında FSH/LH hormon testi 3 civarında görülmesi sağlıklı olduğuna işaret olmaktadır. Ancak polikistik over sendromu bulunan kişiler de bu hormon testlerinin sonucu daha yüksek çıkmasına neden olmaktadır.
Polikistik Over Nedenleri
Polikistik overın sendromunun ortaya çıkmasındaki asıl neden günümüzde halen daha bilinmemektedir. Ancak kişinin genetik durumuna ve çevresinde bulunan diğer faktörlere bağlı olarak ortaya çıkmış olduğunu bilinmektedir. Özellikle de hastalığın diğer bir kadına geçmesi için ailesinde bulunması büyük rol oynayan bir faktör olmaktadır.
Ailesinde bu durumu bulunan hastaların yanı sıra kişilerin fazla kilolu olması da çıkmasınaneden olabilmektedir. Kiloya bağlı olarak ortaya çıkan insülin direnci, kanda ki insülin hormonunun yükselmesine neden olarak androjen hormonunun yüksek oranda salgılanmasına neden olabilmektedir. Böylelikle de vücutta bulunan hormonların dengesi değişmekte ve yumurtalıklar normal akışında gelişim göstermemektedir.
Yumurtalamanın düzenli olarak gerçekleşmemesi durumunda kişilerde yumurtalıkta kist oluşumu gözlemlenebilmektedir. Bu da hekim kontrollerinin düzenli yapılması ve istenen testlerin yapılmasıyla birlikte tedavi edilebilecek bir durum olmaktadır.
PKOS hastalığının ortaya çıkmasındaki diğer nedenler ise şunlardan oluşmaktadır:
- Tarım ilaçları
- Dioksinler
- DBP
- Diğer kimyasal türleri
- Dengeli beslenmeme
- Alkol veya sigara gibi alışkanlıkların olması
- Aktif bir hayatın olmaması
- Su tüketiminin azlığı
Polikistik Over Belirtiler
Polikistik over sendromunun ortaya çıkmasıyla birlikte kadınların yumurtlama sorunu olmasından dolayı kanda androjen seviyesinde büyük bir artış ortaya çıkmaktadır. Bu da adet görme süresinin uzamasına ve böylelikle de vücudun istenilen döngüyü yaşayamamasına neden olabilmektedir. Rahatsızlığın kişilerde oluşturmuş olduğu belirtiler ise şunlardan oluşmaktadır:
- İnsüline karşı direnç gösterilmesi
- Depresyon halinin bulunması
- İnsüline bağlı olarak kilo artışlarının olması
- Saçta dökülmeler ve incelmelerin olması
- Sivilceler
- Tüylenmeler
- Düzensiz adet görme
- Sıklıkla baş ağrısı yaşama
- İltihap oluşumu
- Ciltte kararmaların meydana gelmesi
- Kısırlık
- Yüz bölgesinde yağlanmaların artması
Bu gibi belirtilerin ortaya çıkması ile birlikte mutlaka doktora gidilerek kontrollerin yapılması gerekmektedir. Çünkü bu tarz durumlar ilerleyen süreçlerde kadınların gebe kalmaması, aşırı tüylenmesi veya yumurtaların da kist problemlerinin ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. Uzun süreli adet döngüsünün oluşmasını beklemek ise genellikle olumsuz sonuçlara neden olabilmektedir. Bundan dolayı hastanın vücudunun vermiş olduğu tepkileri doğru takip etmesi ve buna uygun bot şekilde kadın hastalıkları ve doğum uzmanları ile görüşme sağlaması gerekmektedir
Polikistik Over Tanı Yöntemleri
Polikistik over sendromunun şüphesi ile birlikte hastanın başvurması veya doktorun şüphe etmesi durumunda genellikle hastanın tıbbi olarak öyküsü alınmaktadır. Bu süreçte ise genellikle hastanın ne sıklıkla adet gördüğü, hangi durumlardan rahatsızlık duyduğu ve adet döngüsünde ne gibi durumların ortaya çıktığı gibi sorular sorulmaktadır. Böylelikle kişiden yapılacak olan tetkiklere göre belirtiler alınmaktadır.
Bu sendromun görülmesindeki en büyük neden genellikle endokrin bozuklukları olmaktadır. Bu da her 10 kadın içerisinde 1 tanesinin bu rahatsızlık ile karşı karşıya kalmasına neden olmaktadır. Genellikle ergenlik döneminde bulunan genç kızlarda ve genç erişkinlerde daha sıklıkla görülen bir durum olmaktadır.
Kilo ile ilgili problemi olan kişiler genellikle adet görememe problemi ile karşı karşıya kalmaktadır. Bunun sonucunda ise yüzde sivilcelenmelerin ortaya çıkması, ciltte yağlanmaların olması ve kişinin kendini şiş hissetmesi gibi sorunlar ortaya çıkmaktadır. Böyle olması durumunda ise kadın hastalıkları ve doğum uzmanları tarafından nedenleri kan ve diğer tetkik yöntemleri ile araştırılmaktadır.
Adet düzensizliği olan her kişide polikistik over sendromunun bulunması gibi bir durum olmamaktadır. Yani ergenliğe girilmesi ile birlikte vücutta farklı bir düzenin oluşmasından dolayı ilk adet görmeden sonra ki bir veya iki yıl içerisinde düzensizlikleri olması mümkün olmaktadır. Çünkü fizyolojik olarak bu duruma uyum sağlanmaya çalışılmaktadır.
Üreme fonksiyonlarında bir düzenlenmesi için faaliyet gösteren beyin ve yumurtalıkların arkasında bulunan akslar genellikle ergenlik döneminde tam oturmadığı için adet düzensizliklerine yol açabilmektedir. Bu durumda adet düzensizliği normal karşılanmakta ve kişilerde polikistik over sendromunun şüphesi olmamaktadır.
PKOS şüphesi olması durumunda genellikle hastalarda;
- Hormon testleri
- Tam kan sayım testleri
- Ultrason veya diğer görüntüleme teknikleri istenmektedir.
Kanda bulunan FSH ve LH adlı iki hormonun değerine bağlı olarak hızlı bir şekilde tanı koymak oldukça mümkün olmaktadır. Yapılacak olan ultrason ve görüntüleme teknikleri ile birlikte de yumurtalıkların yapısı incelenmekte ve böylelikle rahat bir şekilde tanı koymak mümkün olmaktadır.
Polikistik Over Tedavi Yöntemleri
Polikistik over sendromunun tanısı genellikle yapılacak olan fiziksel muayene sonrasında gözlemlenebilmektedir. Yapılacak olan testlerin sonucundaki hormonların değerlerine göre de doğum kontrol hapları veya adet düzenleyicileri ile birlikte hormon seviyeleri istenilen şekilde düzenleyebilmek mümkün olmaktadır. Ancak bu durumun ortaya çıkması ile birlikte farklı bir hastalığın olması durumunda ise hekim duruma göre tedavi planı geliştirerek hastayı bilgilendirmektedir.
Polikistik over uzun süreli tedavi edilmemesi durumunda ortaya farklı hastalıkların çıkması mümkün olmaktadır. Bu hastalıklar ise yumurtlamanın istenilen düzeyde olmamasından dolayı hamile kalamama gibi durumlar olmaktadır.
Ayrıca hastalarda şeker ve yağ dengesinde bozulmalar meydana gelmesinden dolayı Tıp 2 diyabet rahatsızlığının ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. Buna bağlı olarak da obezite ve kolesterol yüksekliği gibi sorunlar ile baş etmeye çalışılabilmektedir.
Androjen hormonunun yüksek bir oranda salgılanmasından dolayı kişilerde tüylenme ortaya çıkabilmektedir. Bu durum genellikle hormon seviyelerinin düzenlenmesi ile birlikte geçici bir hale gelmektedir. Sivilce ve ciltte yağlanmaların oluşması ile dermotolojik olarak gerçekleştirilecek hap veya kremler ile kontrol altına alınabilmektedir.
Polikistik over birçok soruna bağlı olarak ortaya çıkmasından dolayı tedavi planı kapsayıcı bir özellik göstermesi gerekmektedir. Böylelikle de hem vücuttaki hormonlar istenilen düzeye getirilmesi gerekmekte, ciltte oluşan sivilceler veya tüylenmelere çare bulunması gerekmekte ve metabolizmayı etkileyecek olan yağ ve şeker oranlarının kontrol altında tutulması gerekmektedir. Bu gibi durumlarda ise ilaçların yanı sıra tedavi olarak kişinin günlük bir şekilde egzersiz yapması ve diyete girmesi de söz konusu olabilmektedir.
Yumurtalıklarda fonksiyon bozukluğu ortaya çıkan bazı hastalarda ise eski düzenine gelebilmesi için kapalı olarak gerçekleştirilecek cerrahi girişimler yapılabilmektedir. Böylelikle hastanın yumurtlama fonksiyonu eski haline geri getirilerek tüylenme veya sivilcelenme gibi birçok sorunun çözülmesine yardımcı olunmaktadır.
