Otizm Spektrum Bozukluğu
Otizm spektrum bozukluğu genel olarak hasta bireyin diğer yaşıtlarına göre beyin işlevleri ilgili sorunlar yaşaması olarak ifade edilen tıbbi bir rahatsızlık olarak bilinmektedir. Spektrum anlamı ise hastalığı yaşayan kişinin çok çeşitli belirtiler gösterme hali olarak yorumlanmaktadır. Tıbbi inceleme anlamında çok zorlayıcı semptomların açığa çıkması nedeniyle geniş anlamda ifade edilen rahatsızlıkları ele alan konu olarak bilinmektedir. Bu rahatsızlık kişide süre gelen bir davranış tarzı da oluşturmaktadır.
İçindekiler
Aynı davranışlar veya hareketlerin tekrar edilmesi şeklinde de yorumlanmaktadır. Özellikle hastalığın çocukluk döneminde başlaması ilerleyen yaşlarında ciddi problemler yaşatabilen bir duruma doğru ilerlemektedir. Bu yüzden yetişkinlik dönemine geçiş esnası ve sonrasında sosyal ve yaşamsal zorlukları da beraberinde taşıyan bir hastalık olarak yorumlanmaktadır.
Otizm spektrum bozukluğu rahatsızlığı araştırmalar ve incelemeler sonucunda doğum sonrasındaki ilk iki yıllık süre zarfında tanısı koyulabilen ve ortaya çıkan hastalık olarak yorumlanmaktadır. Bu hastalığın gelişim belirtileri öne çıkmaya başladıktan sonra erken süre içinde teşhis yapılır ve tedavi başlatılırsa kalıcı hasarları en aza indirilebilmektedir. Buda hastalığı yaşayan çocuğun ilerleyen dönem içinde daha az sorun yaşamasını sağlamaktadır. Fakat tedavi edilmeyen vakalarda bu durum tam tersine bir döngü içine girmektedir. Bu yüzden çocuğun ilerleyen yaşantısında büyük sıkıntılar oluşturmaktadır.
Hastalık aynı zamanda gelişim bozukluğu olarak ta ifade edildiği için farklı şekilde de yorumlanabilmektedir. Hastalığın genel tanısı arasında farklı durumlarda öne çıkabilmektedir. Örneğin; hastalığın bütün etkilerinin bir arada gözlenmemesi halinde sadece bir kaçı var olduğu zaman çocuğa konulan tanı genellikle Atipik otizm olmaktadır. Bu nedenle oluşabilen belirtilere genel açıdan bakmak gerekmektedir.
Otizm Spektrum Bozukluğu Nedir?
Otizm spektrum bozukluğu rahatsızlığı tıp alanında incelenmiş olan araştırmalar sonucu kanıtlanmış olan gelişim bozukluğu hastalığı olarak bilinmektedir. Hastalığın belirtileri doğumdan sonraki 2 yıl içinde veya sonrasında görülebilmektedir.
Çocukta anlamsız şekilde gelişen davranışların görülmesi veya aynı davranış biçimi konusunda ısrarcı bir yapıya sahip olması belirtilerinden biri olarak kabul edilmektedir. Bu hastalığın gelişmesindeki en etkin faktör genetik kalıtsallık ya da çevresel faktörler olarak bilinmektedir. Fakat genel bir neden sıralanması gerektiği vakit net bir ifade belirtilmemektedir. Bununla birlikte hastalığın kendi içinde yer alan çeşitleri de mevcuttur. Çeşitleri genel anlamda otizm spektrum bozukluğu adı altında toplanmaktadır.
Otizm spektrum bozukluğu ilk bakışta anlaşılacak bir durum değildir. genel belirtilerinin süre gelmesi hem çocuk hem de aile açısından önemlidir. Bu yüzden hastalık dolayısı ile pekişmeye başlayan huy tarzı çocukta kalıcı hale gelen bir durum olarak öne çıkmaktadır.
Genetik mutasyon etkileşimi söz konusu olduğunda birden çok durum gözlemlenebilmektedir. Fakat ilk incelemelerde oluşan hastalık tıbben Rett sendromu veya kırılgan X sendromu ile karıştırılabilmektedir. Bu yüzden detaylı inceleme yapılması gereken bir rahatsızlık türü olarak bilinmektedir. Çocuğun direkt olarak beyin gelişimini etkileyen bu hastalığın kalıcı hasarlar oluşturması da mümkün gözükmektedir. Özellikle farklı gen yapısı nedeniyle oluşan semptomların seviyesi daha da fazla yükselebilmektedir.
Otizm Spektrum Bozukluğu Nedenleri
Otizm spektrum bozukluğu nedenleri arasında ilk olarak öne çıkan 2 konudan biri gen mutasyonu ve çevresel faktörler olarak bilinmektedir. Fakat net bir neden konusu belirtilmeyen bu hastalıkta farklı gen yapısı önemli rol oynadığı düşünülmektedir. Bu konuyla ilgisi olduğu düşünülen aşıların ise genel bakımdan hastalığa yol açmadığı tıp uzmanları tarafından net bir dille ifade edilmektedir. Fakat günümüzdeki otizm spektrum bozukluğuna sahip olan çocuk sayısı giderek artış göstermektedir. Özellikle genetik mutasyon yapısının bozulması ile ortaya çıkabilen bu durum sonradan da oluşabilen bir durum olarak özetlenmektedir. Genel açıdan ortaya çıkan nedenleri şu şekilde sıralanmaktadır.
- Gebelik döneminde yan etkisi çok fazla olan ilaçların kullanılması
- Viral enfeksiyonların geçirilmesi
- Gen mutasyonları
- Çevresel risk faktörleri
Yukarıda belirtilen nedenler genel açıdan otizm spektrum bozukluğu ile ilgili konular arasında yer almaktadır. Bununla birlikte hastalığın gelişmesine zemin hazırlayan durumlar da öne çıkabilmektedir. Bu yüzden net bir ifade ile belirtilmesi doğru bulunmamaktadır. Hem kalıtsal hem de sonradan gelişen bir hastalık olduğu için bu şekilde ifade edilmesi doğru bulunmaktadır.
Otizm Spektrum Bozukluğu Belirtileri
Otizm spektrum bozukluğu belirtileri arasında ilk sırada gözlemlenmiş olan belirtiler bebeğin göz teması kuramaması, hırçın tavırlar sergilemeye başlaması şeklinde ifade edilmektedir. Fakat her hırçın davranış sergileyen çocuk ya da bebek otizm spektrum bozukluğu yaşamamaktadır. Bu durum sürekli yaşanmaya başladığı zaman durum tanısı çeşitli incelemeler sonucunda konulmaktadır.
Sonradan da gelişebilen bu durum özellikle bebeklik çağında 2 yaşına kadar gözlemlenebilir durumdadır. Özellikle çocukta izlenim gösteren durumlar arasında aniden kendini göstermek isteyip sonra geri durmak istemesi bir belirti olarak adlandırılabilir. Genel açıdan hastalığın belirtileri şu şekilde sıralanmaktadır.
- Çocuğa ismiyle seslendiğiniz zaman tepki vermemesi veya vermek istememesi
- Kucaklanmak istememesi
- Tek başına oyun kurması veya diğer çocuklarla birlikte iken onlardan uzak kalmak istemesi
- Belirli kelimeleri kullanması, kendi istediği şekilde anormal olarak algılanan şarkılar söylemeye çalışması
- Tek düze şekilde bir konuşma eğilimi göstermesi
- Duyguların farkına varmaması veya anlamaması
- Belirtilen nesneleri getirmemesi veya ifade etmek istediği nesneyi gösterememesi
- Sosyal iletişim konusunda aşırı hırçın davranması, saldırgan bir yapıya sahip olması
- Komik paylaşımları algılamaması
- Tehlikeli durumlardan kaçınmaması ve algılamaması
Yukarıda sayılan belirtiler arasına daha birçok durum eklenebilmektedir. Bu yüzden otizm spektrum bozukluğu yaşayan çocuklarda çok çeşitli durumlar öne çıkmaktadır. Bununla birlikte ortaya çıkabilen belirtilerin çok yoğun şekilde sergilendiği durumlarda bulunmaktadır. Bu durum hastalığın şiddeti veya yükselişe geçmiş hali olarak ta tanımlanmaktadır.
Otizm Spektrum Bozukluğu Tanı Yöntemleri
Otizm spektrum bozukluğu tanı yöntemleri arasında ilk olarak gen mutasyonu etkileşimi ve çevresel faktörler araştırılmaktadır. Hekim tarafından tıbbi anlamda çocuğun geçmişi dinlenme esnasında fiziki muayenesi de yapılmaktadır. Muayene esnasında çocukta gözlemlenen belirtiler aynı halde ilerliyor ise tanı %70 oranında konulabilmektedir. Bu konuda tam bir teşhis yapabilme adına uygulanan yöntemler hekim tarafından bakılan bilişsel, sosyal, beceri ve konuşma tarzında uygulanan adımlar olarak bilinmektedir.
Uygulanan adımlarda çocuğun hangi durumda tepki verdiği veya vermediği gözlemlenir. Aynı zamanda geç veya erken vermesi, taklit etme yeteneği bulunması, gülümsemesi, konuşması gibi birçok konuda uzman doktor tarafından inceleme yapılmaktadır. Bu sayede tanısı konulan hastalığın ilerlemeden tedavi edilmesi büyük önem taşıdığı bilinmektedir.
Otizm Spektrum Bozukluğu Tedavi Yöntemleri
Otizm spektrum bozukluğu tedavi yöntemleri genel olarak hekim tarafından belirlenen durumlar eşliğinde ve anne babanın sorumluluğunda ilerleyecek yapıdadır. Net bir şekilde belirlenen bir ilacı veya tedavisi olmayan hastalığın ileriye dönük bir çaba sayesinde çok önemli adımlar atılması mümkün bulunmaktadır.
Hastalıkta yapılabilecek en etkili tedavi yöntemi çocuğun zihinsel gelişimini destekleyen durumlara yönlenmesi ve oluşan semptomların azaltılması sayesinde gelişim konusunda en üst seviyeye ulaşılmasıdır. Böylece yaşanılan rahatsızlığı yok sayarak normal bir birey gibi yetişecektir. Bu yüzden hekim ve ebeveyn arasındaki iletişim önemlidir. Aynı zamanda eğitim, aile ve diğer terapilerin beraberinde kullanılması otizm spektrum bozukluğunda çok önemli role sahiptir.
Nefrotik Sendrom, Labial Yapışıklık, Kızamıkçık, Kızamık, Kistik Fibrozis