Omurga stres kırığı genellikle sporcularda meydana gelen bir sorun olmaktadır. Ortaya çıkmasındaki neden ise kemiklerin aşırı kullanım sonucunda omurga da bulunan kemikte küçük çatlakların meydana gelmesi olmaktadır.
İçindekiler
Omurga Stres Kırığı Genel Tanıtım
Omurga stres kırığı genellikle uzun mesafe koşucularında veya atlama gibi kemiklerin çok sık kullanıldığı sporcularda sık bir şekilde rastlanılmaktadır. Stres kırıklarının ortaya çıkmasında ki bir diğer neden ise kişinin kemik erimesi hastalığının bulunması olmaktadır. Bu hastalığa sahip kişiler genellikle normal aktivitelerini gerçekleştirirken bile kırıklar ile karşı karşıya kalabilmektedir.
Stres kırıklarının en çok meydana geldiği omurga bölgesi genellikle ağır eşya taşıyan veya atlet olan kişilerde sıklıkla ortaya çıkmaktadır. Ancak her yaş grubunda bulunan kişilerde sıklıkla meydana gelebilecek bir durum olmaktadır. Hatta evde ağır bir eşya kaldırırken bile herkesin başına gelebilmektedir.
Bu bölgede oluşan stres kırıklarının nedeni aşırı yüklenmeye bağlı olarak gelişmektedir. Genellikle omurganın en çok hareketli olan bölgesi bel olmasından dolayı bu alanda daha çok ortaya çıkmaktadır. Hareketli bir yapısının bulunmasından dolayı ise iyileşme süreci diğer kırık olan bölgelere göre daha geç sürmektedir. Bu da kişinin kendini daha kötü hissetmesine neden olmaktadır.
Ergenlik çağında oluşan stres kırıkları genellikle çok bir sorun teşkil etmeden iyileşme göstermesi mümkün olmaktadır. Ancak erişkin çağlara gelinmesi ile birlikte omurga stres kırığı oluşması durumunda ciddi sorunları da beraberinde getirmesi olası olmaktadır.
Genellikle kırığa bağlı olarak üstte bulunan omurlar alttaki omura göre daha öne kayma özelliği gösterebilmektedir. Buna ise halk arasında bel kayması olarak adlandırılmaktadır. Durumuna bağlı olarak da ciddi sorunların ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. Genellikle belinde ağrı ile hekimlere başvuran %5 ile %10 oranında bel kayması teşhisi konulmaktadır.
Omurga Stres Kırığı Belirtileri
Omurga stres kırığı genellikle ilk etapta belirti göstermeyen ve çeşitli testler yapılmadan gözlemlenmesi zor olan bir hastalık olmaktadır. İlerleyen süreçlerde ise kırık olan bölgede ağrılar oluşması ile belirti vermektedir. Genellikle ağrılar belirli bir noktada başlamakta ve kişilerin dinlenmesi esnasında ağrılarda azalmaların meydana gelmesini sağlamaktadır.
Ağrı veya acı hissedilen bölgelerde kırığa bağlı olarak şişliklerde ortaya çıkabilmektedir. En sık görülen omurga stres kırığı belirtisi ise baş ağrısı olmaktadır. Bu belirtiler olması durumunda ise mutlaka hekimlere başvurulması gerekmektedir.
Kırıkların nasıl bir yaralanma ile meydana gelmesi ağrıların oluşma şiddetinin seviyesini de etkilemektedir. Kişi sporcu olması ve basit bir aktivite sonrasında böyle bir durum ile karşılaşması sonucunda bile şiddetli ağrılar ile karşı karşıya kalabilmektedir. Veya dinlenirken, yürürken, ağırlık taşırken de ani bir şekilde ağrılar meydana gelmesi oldukça normal olmaktadır.
Omurga stres kırığı genellikle klinik olarak saptanacak bir belirti vermemektedir. Genellikle başka sorunlara bağlı olarak çekilen bel filmlerinde veya MR gibi görüntüleme teknikleri esnasında tesadüf bir şekilde fark edilmektedir.
Ancak klinik bir bulgu olmasında ise kişilerde şunlar olmaktadır:
- Bel ağrısı,
- Bacaklarda uyuşma,
- Bel kaslarında gerginlik,
- Baş ağrısı,
- Boyun ağrısı,
- Kaba etlerde ağrı,
- Ayaklarda kuvvetin azalması.
Bu gibi belirtiler ise genellikle ayakta durma, yürüme veya diğer yapılan aktiviteler ile ağrıda çoğalma gözükürken dinlenme ve kişinin kendini rahat hissetmesi durumunda ise ağrılarda azalma ortaya çıkmaktadır. Belirtilerin bulunması ve bu durumdan şüphelenilmesi durumunda ise en kısa zamanda bir hekime başvurarak gerekli olan tetkiklerin yapılması gerekmektedir. Böylelikle de erken tanı ve tedavi ile kötü sonuçlar ortaya çıkmadan müdahale edilebilmektedir.
Omurga Stres Kırığı Tanı Yöntemleri
Omurga stres kırığı genellikle başka bir hastalık sonucunda hekimlere başvurularak ortaya çıkmaktadır. Ancak belirti sonucunda başvurulması durumunda hekim ilk olarak hastanın öyküsünü almaktadır. Daha sonrasında ise fiziki muayenelerini gerçekleştirerek tahmini kırığın nerede olduğunu düşünmektedir. Buna bağlı olarak da röntgen veya bilgisayarlı tomografi ile kırığın nerede olduğu ve ne kadar bir alanı etkilediği görüntülenmektedir.
Omurga stres kırığının oluşmasına neden olabilecek bir aktivite yapılmaması durumunda kişilerde kemik erimesi şüphesi düşünülmekte ve buna bağlı olarak da birtakım kan tetkikleri istenmektedir. Kan tetkiklerine bağlı olarak da kemikte ki mineral yoğunluğu veya metabolik bir sorunun olup olmadığı gibi birçok durumun cevabı araştırılmaktadır.
Strest kırığına bağlı olarak bazı kişilerde bel kaymaları da meydana gelmektedir. Bu gibi bir durumdan şüphelenilmesi durumunda ise film istenmektedir. Ancak bu film ile istenilen şekilde görüntüleme sağlanamaması durumunda ise sintigrafi veya BT istemek mümkün olmaktadır. Tanının net bir şekilde koyulduktan sonra tedavi planı için ise MR çektirmek mümkün olmaktadır.
Kişilerde kayma ile birlikte bacak ağrısı veya uyuşma gibi belirtiler bulunması durumunda ise hastalarda omurilik ve sinirlerin durumunun nasıl olduğunu belirlemek için ise MRG yapılması istenebilmektedir. Ancak bu her hastada uygulanacak bir yöntem olmamaktadır. Gerekli olan tetkik ve değerlendirmelerin yapılması sonucunda tanının koyulması ile birlikte tedavi planı gerçekleştirilmektedir.
Omurga Stres Kırığı Tedavi Yöntemleri
Omurga stres kırığı sonucunda bel kayması tanısının koyulmasında kaymanın şiddetli olmaması durumunda genellikle kişilere cerrahi müdahaleler yapılmamaktadır. Buna uygun olarak da kişilerin günlük aktivitelerinden uzaklaşarak dinlenmesini, ağrı kesicisi kullanması, korse kullanması veya durumuna bağlı olarak fizik tedaviye gitmesini önerebilmektedir. Bu tedavi şekillerinin bir veya birkaçının birden kullanımı hastanın durumuna göre değişkenlik göstermektedir.
Ağrıların yapılan müdahalelere rağmen geçmemesi durumunda kırık bölgeye veya omurları birbirine bağlayan eklemlere steroid veya ağrı kesici enjeksiyonlar ile müdahaleler yapılmaktadır. Sıkışmaya bağlı gerçekleşmesi durumunda ise epidural veya foraminal injeksiyonlar da bunların içerisine eklemek mümkün olmaktadır.
Omurga stres kırığı bulunan kişiler hafif olması durumunda yapılacak olan bu tedaviler ile birlikte iyileşme göstermektedir. Ancak bazı kişilerde kırık tamamen bir kaynama ortaya çıkmadığı durumlar olabilmektedir. Ağrının geçmesinden sonra kırık kaynamaması durumunda genellikle bir sorun yaratmaz ve ilerleyen zamanlarda gelişme göstermektedir. Bu durum ise genellikle ileri yaşlarda bulunan ve şiddetli bel kaymaları bulunan kişilerde beklenen bir durum olmasa da gerçekleşmesi durumunda radyografik tetkikler belli aralıklar ile yapılarak kontrollerinin takibi mutlaka yapılması gerekmektedir.
Cerrahi olmayan yöntemlerinin denenmesine rağmen kişide semptomlarda azalma meydana gelmemesi durumunda cerrahi operasyonlar yapılabilmektedir. Aynı zamanda kişilerde omurilik baskısının bulunması veya düşük ayak, idrar kaçırma gibi nörolojik bozuklukların bulunması durumunda erken cerrahi müdahaleler kaçınılmaz bir şekilde gerçekleştirilmektedir.
İki türlü gerçekleştirilecek cerrahi tedavi yöntemi bulunmaktadır. Bunlardan ilki kırık olan bölgenin tamiri olmaktadır. Bu işlem genellikle 20 yaşının altında olan hastalarda uygulanmaktadır. Diğer tedavi yöntemi ise spinal füzyon olmaktadır. Yapılacak olan cerrahi operasyon ile birlikte omurilik baskısı kişiyi rahatlanması için temizlenmekte ve yıpranmaya bağlı kayma tedavi edilmektedir.
Spinal füzyon ile yapılacak cerrahi müdahaleler önden veya arkadan ya da hastanın durumuna göre her iki taraftan da yapılması mümkün olmaktadır. Bunun yanı sıra omurga stres kırığı tedavisinde tespit materyalleri de kullanılma ihtimali olmaktadır. Operasyonun istenilen bir şekilde gerçeklemesi durumunda ise kişinin olumlu bir yönde iyileşme göstermesi için iyi bir rehabilitasyon programına ihtiyacı olmaktadır. Rehabilitasyon programının doğru ve etkin bir şekilde yapılması durumunda ise iyileşme gerçekleşmektedir.
Deformite Cerrahisi, Çocuk El ve Üst Ekstremite Cerrahisi, Boyun Düzleşmesi, Ankilozan Spondilit