Kolon ve rektum kanseri kalın bağırsaklarda meydana gelen poliplerden oluşmaktadır. Bu polipler genel anlamda bağırsak yapısı içinde yer alan hücrelerin büyümesi şeklinde tanımlanmaktadır. Büyüme sonucu ise çeşitli bağırsak hastalıklarına yol açmasının yanı sıra kolon kanserine yönelik rahatsızlıkları da geliştirdiği bilinmektedir.
İçindekiler
Kolon ve rektum kanseri nedeniyle her yıl yaşamını binlerce kişi kaybettiği bilinmektedir. Bu yüzden oldukça ciddi hastalık grupları arasında yer almaktadır. Erkeklerde görülme sıklığı daha yüksek olan bu hastalığın kadınlara nazaran fark yaratmış olması geç kalınmış tedavi yapısından kaynaklanmaktadır. Kadınlarda 3,2 olarak belirlenen hastalık oranı erkeklerde 4,2 olarak bilinmektedir. Adenom olarak gelişen polipler sonucu başlayan rahatsızlığa yönelik belirgin durumlarda ortaya çıktığı bilinmektedir.
Kolon ve rektum kanseri kolon veya rektum bölümünde oluşan iyi huylu tümör yapısının kötü huylu tümöre dönüşmesi veya büyümesi sonucunda ortaya çıktığı biliniyor. Bununla birlikte hastalığın doğası gereği her insanda adenom oluşumu mevcut olmasına rağmen kişide belirgin bir durum oluşturmadığı dönem boyu fark edilememektedir.
Hatta hastalığın fark edilme evresi genellikle poliplerin ilerlemiş ve büyümüş olmasından sonraki dönemde olmaktadır. Bu yüzden ciddi şekilde sorun teşkil edebilecek durumları öne çıkartan bir hastalık olarak ifade edilmektedir. Mukoza kısmında oluşan adenom yani tümörlerin beraberinde hastalık kişinin yaşı ile birlikte ilerlemeye başlamaktadır. Kişinin yaş sınırı genel açıdan bu hastalıkta bir sorun olarak görülmektedir. Çünkü oluşum gösteren hastalığın risk faktörleri arasında yer almaktadır.
Kolon ve Rektum Kanseri Nedir?
Kolon ve rektum kanseri sindirim sistemine yönelik oluşan sorunlar sebebi ile kalın bağırsakta meydana gelen polip oluşumu kaynağından dolayı ortaya çıkan sorunlar olarak bilinmektedir. Dünyada her yıl binlerce kişinin hayatını kaybettiği önemli kanser çeşitlerinden biri olarak değerlendirilse de erken teşhis sayesinde önlenebilen bir kanser türü olduğu bilinmektedir.
Özellikle erkeklerde daha sık görülebilen bu kanser türü erken teşhis edildiğinde sorun oluşturan adenomların alınması sayesinde kişinin hayatı kurtulduğu bilinmektedir. Bazı tümörlerin oluşması sonucunda kolon veya rektum kısmına yönelik rahatsızlıklar ortaya çıkmaktadır. Belirgin şekilde oluşan şikâyetler aynı zamanda hastalığın belirtileri olarak nitelendirilmektedir.
Kolon ve rektum kanseri genel açıdan kalın bağırsağın belirli bölümlerinde oluştuğu için kolorektal kanser türü olarak ifade edilmektedir. Ayrıca bu kanser türü kolon veya rektum kısmında yer alan hücrelerde başlamaktadır. Bu hücrelerin anormal denge içinde büyümeleri sonucu kolon ve rektum kanseri oluşturduğu bilinmektedir. Bununla birlikte rahatsızlığın en önemli oluşum sebebi olarak ailede kalıtsal bir rahatsızlığın bulunması öne çıkmaktadır. Özellikle kişinin aile geçmişinde bu hastalığa yönelik oluşum gözlemlenmiş ise ailenin diğer bireyleri de risk altında sayılmaktadır.
Adenomatöz polipleri ve Lynch sendromu oluşması genel açıdan kolon ve rektum kanserine yol açabilen durumların başında geldiği bilinmektedir. Ayrıca iltihabi bağırsak hastalıkları da kolon kanserine yönelik önemli zemin hazırladığı bilinmektedir. Bununla birlikte kişinin yaşam tarzı ve beslenme şeklide bu rahatsızlığa yönelik önemli etki yaratan durumlardan biri olarak bilinmektedir.
Kolon ve Rektum Kanseri Risk Faktörleri
Kolon ve rektum kanseri risk faktörleri arasında çok çeşitli durumlar öne çıktığı bilinmektedir. Erkeklerde daha yüksek görülme ihtimali olan hastalığın öne çıkardığı en önemli risk faktörü sigara ve beslenme tarzı şeklinde nitelendirilmektedir. Ayrıca kişide belirgin halde gözlemlenen iltihabı bağırsak hastalıklarından biri mevcut halde ise kolon ve rektum kanseri oluşma ihtimali çok yüksektir. Genel açıdan incelendiğinde rahatsızlığın öne çıkardığı risk faktörleri şu şekilde sıralanmaktadır.
- Aile geçmişinde kalın bağırsağa yönelik rahatsızlık yaşanmış olması
- Kalın bağırsakta oluşum gösteren polipler
- Kalıtsal nonpolipozis kolorektal kanser oluşumu
- FAP durumundan dolayı kaynaklanması
- İltihaplı bağırsak rahatsızlıkları nedeniyle oluşması
- Lifli gıdalardan tüketilmemesi veya kırmızı et ağırlıklı besin tüketilmesi sonucu oluşması
- Alkol kullanımı nedeniyle oluşması
- Sigara
- Kalın bağırsak kanserine yakalanmış olması
- Kişinin yaş ortalaması 40 yaşın üzerinde olması
Kolon ve rektum kanseri yaşanmasına yönelik yukarıda sıralanmış durumlar hem risk faktörü hem de nedenleri şeklinde bilinmektedir. Ayrıca yukarıda belirtilmeyen fakat kolorektal oluşturduğu bilinen önemli risk faktörlerinden biri de kişinin obezite rahatsızlığı bulunmasıdır. Obezite rahatsızlığı nedeniyle kalın bağırsak ve ince bağırsak organlarına yönelik önemli sorunlar oluştuğu bilinmektedir. Bu yüzden nedenleri arasında yer alan durum olarak ifade edilmektedir.
Kolon ve Rektum Kanseri Belirtileri
Kolon ve rektum kanseri belirtileri genel bakımdan kişiden kişiye değişiklik göstermektedir. Ayrıca her insanda aynı belirti göstermeyen bu rahatsızlık genellikle fark edilmeyecek şekilde tesadüfen kişinin farklı bir hastalığa yakalanması ve tetkik yaptırması sonucu anlaşılmaktadır. Hastalığın öne çıkardığı komplikasyonlar ise şu şekilde sıralanmaktadır.
- Bağırsak hareketlerinin değişken bir hal alması
- Kabızlık veya ishal durumu oluşması
- Makat kısmında dışkı beraberinde kan gelmeye başlaması
- Katı dışkı esnasında büyük zorluk yaşanması
- Dışkının tamamen çıkarılamaması
- Dışkının genel çapında incelme gözlemlenmesi
- Gaz sancısı ile karın ağrısı oluşturması
- Karın kısmında yumru oluşturması
- Şiddetli mide bulantısı oluşturması (Bulantı sonucu kusma sorunu meydana getirmeye başlaması)
- Kilo kaybı oluşturması
- Demir eksikliği oluşturması
- Güç kaybı ve halsizlik yaşatması
- Kalça kemiğinde ağrı oluşturması
Kolon ve rektum kanseri konusunda yukarda sıralanmış belirtiler arasına kişinin ileri yaşta olması ve cinsiyetinin erkek olması da eklenmektedir. Kolon kısmında polip oluşmuş olması veya çevresel risk faktörü kaynaklı gelişen durumlarda bu rahatsızlığa sebep olduğu için hem risk faktörü hem de belirti şeklinde öne çıkan durumlar arasında yer almaktadır.
Kolon ve Rektum Kanseri Tanı Yöntemleri
Kolon ve rektum kanseri tanı yöntemleri esnasında ilk uygulanan durum hastanın tıbbi geçmişi ve aile öyküsünün hekim tarafından dinlenmesi şeklinde bilinmektedir. Bu konuşma esnasında kişinin fark edebildiği durumlar öne çıkmış ise hekimde oluşan şüpheler sonucu gerekli tetkiklerin yapılmasını istemektedir. Bu tetkiklerin başında ilk olarak uygulanan tanı yöntemi endoskopik tetkikler yer almaktadır. Endoskopik tetkikler ise şu şekilde sıralanmaktadır.
- Kolonoskopi
- Rektoskopi
- Sigmoidoskopi
- Sanal kolonoskopi
Yukarıda sıralanmış olan endoskopik yöntemler kolorektal kanserine yönelik uygulanması gereken adımlar olarak bilinmektedir. Oluşum gösteren kansere yönelik ekstra durumlardan şüphe edildiğinde gerekli görülen diğer tetkikler şu şekilde sıralanmaktadır.
- Akciğer filmi çekilmesi
- BT
- US
- MR
- ERUS
Kan testi sayesinde bakılan CEA ise kalın bağırsak kanseri oluşmasına yönelik önemli etki yapan durum olarak belirlenmiştir. Bu yüzden kan tahlillerinde özellikle bakılan durum karsinoembriyonik antijen olarak bilinmektedir.
Kolon ve Rektum Kanseri Tedavi Yöntemleri
Kolon ve rektum kanseri tedavi yöntemleri arasında öne çıkan uygulama cerrahi yöntem olarak bilinmektedir. Ayrıca radyoterapi, kemoterapi, ışın tedavisi ve ilaç tedavisi de ön planda olduğu bilinmektedir. Kolon ve rektum kanserinin evresine yönelik tedavi yapıldığı için hastanın tedavisi genel sağlık durumuna göre planlanmaktadır.
Küçük rektum tümör oluşumu gözlemlenmiş ise tümörün kısmi şekilde kesilip çıkartılması gerekmektedir. Bunun haricinde sistemik tedavi şeklini uyarlayan hekimler hastanın tümden incelenmesini de istemektedir. Çünkü kanserin bir başka kısma sorun oluşturması da mümkün olmaktadır. Böyle bir durumda hekimler tarafından yapılacak olan ilk şey görüntüleme yöntemlerinde konulan teşhise yönelmektir.
Diyafram Bozuklukları, Gaz – Dışkı Tutamama (Anal İnkontinens), hemoroid (basur), İltihabi Bağırsak Hastalıkları (Crohn Hastalığı Ve Ülseratif Kolit), Kalın bağırsak kanseri