Gebelikte tanısal testler kişilerin kesin sonuçlar elde etmesini sağlayan testlerdir.
İçindekiler
Bu yüzden de bu testlerin güvenilir olduğu ve yapılmasının gerekli olduğu kişiler ile paylaşılmaktadır. Her döneme ait farklı testlerin olduğu bilinmektedir. Bu yüzden de bilinen bu testlerinin zamanlarının kaçırılmadan yapılması tavsiye edilmektedir.
Gebelikte Tanısal Testler Genel Tanıtım
Gebelikte tanısal testler kapsamında belirtilen testlerin amacı genetik nedenlerden dolayı veyahut da diğer başka nedenlerden dolayı bebekte bulunan bir sağlık sorunun varlığının tespit edilmesini kapsamaktadır. Bu yüzden de hem annenin hem bebeğin sağlığı için bu testlere önem verilmesi tavsiye edilmektedir.
Gebelikte yapılan tanı testler herkesin yapması için zorunlu tutulmamaktadır. Yanı bazen bazı nedenlerden dolayı bazen de kişilerin kendi istediklerinden dolayı bu testlerin yapıldığı bilinmektedir ancak hiçbir nedenden dolayı istenilmediği takdirde bu testlerin yapılmaması gerekmektedir. Kişilere hamilelik döneminde yapılan bu testlerin yapılma nedenleri aşağıdaki gibi olabilmektedir:
- Fetal DNA testinin arasında riskli görülen durumlar
- Aile isteği
- Önceki gebelik öykülerinde bazı genetik ve fiziksek sorunu olan gebeliklerde
- Yapılan 2’li tarama testlerinde ileride derecede riskli görülen durumlarda
- Yapılan 4’lü tarama testlerinde riskli görülen gebeliklerde
- Ultrasonografide anormal durumu saplanılan gebeliklerde
- Annenin stresli olması
- Anne karnında yapılmış olan taramalardan net bir sonuç alınamaması durumunda
Gebelikte tanısal testler kapsamında bebeğin kromozal anomalileri hakkında da bilgilerin saptanabildiği görülmektedir. Bu da hem doktorların hem de aile bireylerinin kesin bir sonuç elde etmesine neden olmaktadır. Belirsizliğe neden olmadığı için de bir an önce yapılması gerekli görülen tanı ve testler olarak görülmemektedir. Belirsizliğin erken dönemde sona ermesi ile yapılması istenilen uygulamalar yapılarak ya gebelik sona erdirilmektedir ya da gebeliğin daha sağlıklı bir şekilde ilerlemesi sağlanmaktadır.
11-14. Gebelik haftalarında yapılan en önemli test ikili tarama testi olarak bilinmektedir. Bu test ile bebeğin ense kalınlığı, baş- popo mesafesi değerlendirme altında alınmaktadır. Bununla beraber ise anneden alınan örneklerle Beta HCG (Human Koryonik Gonadotropin) ve PAPP-A (Gebeliğe Özgü Plazma Proteini- A) değerlerine bakılmaktadır.
Gebeliğin 16-20. Haftalarında en önemli testin dörtlü tarama testi olduğu bilinmektedir. Bu test ile de bebekte görülebilecek down sendromu, AFP (Alfa Feta Protein), genetik problemler, nöral tüp defekti (ayrıl omurga hastalığı) saplanılabilmektedir. Yapılan ikili ve dörtlü tarama testlerinde herhangi bir riskli durumdan şüphe edilmesi halinde amniyosentez ve CVS işlemlerinin de yapılabildiği söylenilebilmektedir.
Gebeliğin 18-22. Haftalarında ileri düzeyde ultrasonografi ya da renkli ultrasonografi ile bebeğin organlarına, beyinde, omurilikte, yüzde, kollarda, bacaklarda bebeğin ve annenin hayatını tehlikeye atacak bir durumun olup olmadığından bakılmaktadır.
24- 28. Gebelik haftalarında hamileliğe bağlı olarak annede diyabetin gelişim gelişmediği sorgulanmaktadır. Ayni zamanda ise USG ile fetal büyüme, doppler, fetal kan akımı ve amniyotik sıvının normal değerlerde olup olmadığına detaylı bir şekilde bakılmaktadır.
Gebelikte Tanısal Testler Nasıl Uygulanır?
Gebelikte tanısal testler anne karnındaki bebeğin sağlık durumunun detaylı bir şekilde incelemesi amacı ile yapılan testlerdir. Bu testlerin hepsi kendi içerisinde önemlidir ve farklı sorunlar çerçevesinde bebeğin sağlığının değerlendirilmesini sağlamaktadır.
Anne karnındaki bebeğin değerlendirilmesi için yapılan testler ikili, üçlü ve dörtlü tarama testleri olarak bulunmaktadır. Bu testlerin ise kişilerin isteği ve riskli durumlar halinde yapılabileceği bilinmektedir. Bu testler arasında ilk başta bulunan ve ilk üç aylık dönemde yapılan ikili tarama testinde bebeğin ense kalınlığı ölçülmektedir. Bununla beraber ise down sendorumu tanısının koyulabilmesi için gerekli belirtilerin olup olmadığı değerlendirilmektedir. Yapılan üçlü tarama testlerinde ise HCG, down sendromu, düşük estriol, yüksek HCG, düşük gibi sorunların olup olmadığına bakılmaktadır. Bu testin sonucunda riskli bir durumu olması halinde ise bu verilen tarama uygulamalarına daha detaylı bir şekilde bakıldığı bilinmektedir.
Gebelikte tanısal testler kapsamında bulunan testler arasında ise amniyosentez, koryon villus biyopsisi, kordosentez, fetal cilt biyopsisi, gebelik oluşmadan önce tanı (PGD) bulunmaktadır.
Yapılan testler arasında bulunan amniyosentez kapsamında bir iğne yardımı ile ve ultrasonografi altında bebeğin bulunduğu ortama girilerek bu ortamdan sıvı alınması işlemini kapsamaktadır. Bu sıvıda ise dökülmüş olan hücrelerin kısa ve uzun süreli incelenmesi yapılmaktadır.
Kordosentez işlemleri kapsamında ise bebeğin kordonunda veyahut da uygun olarak tespit edilen bir damardan kan örneğinin alınması olarak ifade edilmektedir. Bu test ile ise bebeğin genetik yapısı enfeksiyon durumları, bazı kan hastalıkları ve kansızlık durumu gibi sorunların araştırabildiği bilinmektedir.
Fetal cilt biyopsisi bir kameradan yardim alarak bebeğin görüntülenmesi işlemini kapsamaktadır. Bu görüntüleme eşliğinde ise bebeğin cildinde bir parça örnek alındığı da bilinmektedir.
Gebelikte tanısal testler kapsamında koryonik villus prolapsisi uygulamasında bir iğne yardımı ile bebeğin eşinden parça alınmaktadır. Bu işlem de ultrasonografi altında yapılmaktadır ve dikkatli yapılması gereken işlemler arasında bulunmaktadır.
Gebelik oluşmadan önce genetik tanı kapsamında yapılan testin yalnız tüp bebek tedavisi ile gebe kalan kadınlar için yapılabildiği bilinmektedir. Bu testte tüp bebeğin elde edilmesinden 2 veya 4 günlük süreden sonra embriyodan hücre örneğinin alınmaktadır.
Gebelikte Tanısal Testler Ne Zaman Yapılmalıdır?
Gebelikte tanısal testler kapsamında kişilere sunulan testlerin bebeğin ve annenin sağlığının tehlikeye atılmaması ve erken teşhis için uygulandığı bilinmektedir. Bebekte görülen rahatsızlıkların tespit edilmesi durumunda yapılabilecek uygulamaların olması halinde bu uygulamalar erkenden başlanılabildiği için bebek ve annenin doğum anında morbidite ve mortalite seviyesinin aşağılara ineceği düşünülmektedir.
Gebelikte tanısal testler kapsamında belirlenen bu testlerin her birinin belirli bir yapılma zamanı vardır. Bunlar ise şu şekilde sıralanabilmektedir:
- Koryon villus biyopsisi sık olarak gebeliğin 10-13. Haftaları arasında yapılmaktadır.
- Gebelik oluşmadan önce tanı (PGD) testinin ise tüp bebem tedavilerinde embriyonun oluşmasından 2 veya 4 gün sonra yapıldığı bilinmektedir.
- Kordosentez işleminin genel olarak 16. Hafta ve daha sonrasındaki dönemlerde yapılabildiği bilinmektedir.
- Amniyosentez testinin ise gebeliğin 16- 22. Haftalarında uygulandığı bilinmektedir ancak gerek görüldüğü takdirde ileri gebelik haftalarında da bu testten yararlanılabileceği bilinmektedir.
- Fetal cilt biyopsisi hekim kontrolünde belirlenen haftalarda yapılmaktadır.
Gebelikte Yapılan Tanısal Testler İle İlgili Bilinmesi Gerekenler
Gebelikte tanısal testler kapsamında edinilen bilgilerin doğru olduğu yapılan araştırmalar sonucunda ortaya koyulduğu görülmektedir. Bu testlerin ise birçok farklı yönden olumlu yönleri olduğundan ve bu şekilde güvenilir olmasından dolayı yapılmasının tavsiye edildiği görülmektedir.
Gebelikte tanısal testler kapsamında yapılan testlerin genel olarak tekil gebelikler için tavsiye edildiği bilinmektedir çünkü çoğul gebeliklerde bu testlerin doğruluk payının azaldığı görülmektedir.
Söz konusu olan testlerin olumlu yönleri olabildiği gibi olumsuz yönleri yani hem anne hem de bebek için riskli durumları da mevcuttur. Bu riskli durumların uygulamanın yapılmaya karar verilmesinden daha önceki süreçte okunması ve bu konuda bilgi edinilmesi gerekmektedir. Bu yüzden de hem anne hem de baba adaylarının birlikte ortak bir kadar vermeleri ve vermiş oldukları karar neticesinde ise sonuçlanan duruma yönelik yapılması gerekli olan uygulamalar hakkında da kişilerin bilgilendirilmesi gerekmektedir. Bu yüzden de sağlık profesyonellerinin gerekli olan bilgilendirmeleri anne ve baba adaylarına vermeleri gerekmektedir.