Gaz-dışkı tutamama genel bakımdan kişinin istemsiz şekilde gazını kaçırması veya dışkısını çıkartması şeklinde yaşadığı rahatsızlık türü olarak nitelendirilmektedir. Oluşan rahatsızlığın tıp dilindeki söylemi anal inkontinens olarak adlandırılmaktadır. 65 yaş sonrasındaki kadınlarda çok gelişen bu rahatsızlığın birçok duruma bağlı olarak ortaya çıkması değerlendirilen konular arasında yer almaktadır.
İçindekiler
Yetişkin kadınlarda da nadiren başlayabilen bu sorun çeşitli rahatsızlıkların sonucunda ortaya çıkmaktadır. Kadınlarda görülmesinin temel nedenleri arasında en fazla gözlemlenen durum gebeliğe bağlı ıkınma sebebiyle oluşmasından kaynaklanmaktadır. Bu yüzden üst üste doğum yapmış kadınların gebelik dönemi sonrasında yaşayabileceği bir sorun olarak öngörülmektedir. Oluşan durum doğum sonrasının ilk 6 ayı içinde veya yıllar sonrasında da oluşabilmektedir.
Gaz-dışkı tutamama rahatsızlığı sadece gebelik sonrası yaşanan bir durum olarak öngörülmemektedir. Belirtilen durum kadınlarda olağan bir durum sonrası öngörülen durum olarak belirtilmektedir. Gebelik haricinde görülebilen durumlar arasında kişinin makat bölgesine yönelik cerrahi operasyon geçirmiş olması da önemli rol oynamaktadır. Ayrıca omurilik rahatsızlıklarında da görülebilmektedir. Bununla birlikte gelişen nörolojik rahatsızlıklar sonucunda da oluştuğu bilinmektedir.
Bilindiği üzere nörolojik kapsamda yer alan hastalık çeşitleri kişinin istemsiz bir şekilde hareket etmesine sebep olmaktadır. Özellikle kişinin nörolojik bir rahatsızlığı olması ve bu rahatsızlığa yönelik ilaç kullanımı yapması anal inkontinens rahatsızlığına sebep olmaktadır. Anti-depresan olarak nitelendirilen ilaçların yan etki oluşumlarında gözlemlenen bir durum olarak değerlendirilmektedir. Genel bakımdan bu şekilde incelenen hastalığa yönelik uygulanacak tedavi şeklide nedenine bağlı olarak yapılmaktadır.
Gaz-Dışkı Tutamama (Anal İnkontinens) Nedir?
Gaz-dışkı tutamama (anal inkontinens) genel bakımdan yenilen yiyecek ve içecek türlerinin bağırsaklara gönderilmesi anında kontrol bozulması şeklinde tanımlanan rahatsızlık olarak bilinmektedir. Kişinin kendi kendini kontrol edemez hale gelmesi sonucunda istemsizce gelişen gaz ve dışkı problemi oluşturmaktadır. Tıp dilindeki ifade biçimi ise anal inkontinens olarak bilinmektedir. Gaz ve dışkı tutamama problemi genellikle kadınlarda belirli dönemlerin sonrasında meydana gelen durum olarak bilinmektedir. Özellikle doğum sonrası görülebilen bir travma çeşidi olarak adlandırılan ve değerlendirilen durumlar arasında ilk sırada yer alan konu olmaktadır.
Gaz-dışkı tutamama problemi doğum anında makat bölgesinde oluşan yırtıklar sonucu meydana gelmektedir. Ayrıca yaşın ilerlemesi ile birlikte ortaya çıkan nörolojik rahatsızlıklar sonucunda da oluşabilen bir rahatsızlık türüdür. Makat bölümünü kontrol eden sinir hücrelerinin yapısını bozabilen durumlar arasında anal fissür yani çatlak oluşumu da gözlemlenmektedir. Bu nedenle makat bölgesine yönelik yapılan cerrahi işlemlerin sonrasında da oluşan bir sorun olarak bilinmektedir. Bu rahatsızlıkların beraberinde kadın erkek ayırt etmeyen hemoroid sorununda da görülen bir durum olarak bilinmektedir. Fakat insanların genelinde bu tarz sorunlar oluşmasına rağmen sağlık kuruluşlarına oluşan şikâyetlerine yönelik çok nadir şekilde gittiği bilinmektedir. Bunun temel sebeplerinden biri utanılacak bir durum olduğunu düşünmelerinden kaynaklanmaktadır. Fakat ilerleyen süre zarfında anal inkontinens durumu daha da vahim bir hal alabilmektedir. Bu yüzden oluşabilecek duruma yönelik öncesinde hastaneye gidilmesi akıllıca bir çözüm bulmanıza yardımcı olmaktadır.
Gaz-Dışkı Tutamama (Anal İnkontinens) Nedenleri
Gaz-dışkı tutamama nedenleri arasında ilk sırada geçerli olan durum kadınlarda gebelik dönemi sonrasında oluşması şeklinde ifade edilmesidir. Genel bakımdan incelendiğinde istemsiz ve kontrol dışı gelişen duruma yönelik gaz-dışkı tutamama nedenleri şu şekilde sıralanmaktadır.
- Gebelik dönemi sonrası doğum anında makatta oluşan yırtılmalar sonrasında oluşması
- Nörolojik hastalıklara sahip olunması ve ilaç kullanımı nedeniyle başlaması
- Hemoroid rahatsızlığından kaynaklı gelişmesi
- Fistül sonrasında oluşması
- Anal fissür nedeniyle oluşması
Yukarıda yer alan nedenler genel bakımdan gaz-dışkı tutamama nedenlerinden bazıları olarak belirtilmektedir. Kişinin yaşadığı travmaya bağlı olarak gelişen bir rahatsızlık olduğu için bu konuda hekime başvuran hasta sayısı oldukça düşük seviyededir.
Utanılacak bir konu olarak düşünülmesinden dolayı tedavisi geciken durumlarla sıkça karşılaşılması mümkün olmaktadır. Özellikle doğum anında oluşan makat yırtıkları doğumun hemen ardından oluşabilecek probleme yönelik dikilmektedir. Öngörülen bir rahatsızlık şeklinde değerlendirilmesinden dolayı jinekolog hekimleri bu duruma yönelik adım atmaktadır.
Gaz-Dışkı Tutamama Tanı Yöntemleri
Gaz-dışkı tutamama tanı yöntemlerinde ilk sırada yer alan önemli durum kişinin oluşan şikâyeti doğrultusunda hekime başvurma halidir. Genellikle utanan insanların bu konudaki en önemli adımı sayılabilecek konu bu şekilde açığa çıkmaktadır. Kişide meydana gelen kontrol dışı bağırsak hareketleri ve beraberinde psikolojik açıdan kendini kötü hissedecek durumlar yaşaması soruna yönelik genel tanı amaçlı dinlenmektedir. Net bir tanı koyabilme açısından soruna yönelik bazı tanı tetkikleri uygulanmaktadır. Bu tetkikler şu şekilde sıralanmaktadır.
İlk olarak anal kas sisteminin görüntülenmesi açısından endoanal ultrason çekimi yapılmaktadır.
Anal manometre ile anal kısımda yer alan sinirlerin incelenmesi sağlanmaktadır.
Genel bakımdan sinirlerin hangi seviyede duyarlılık içerdiğine yönelik test etme ve tanıyı netleştirme açısından EMG testi yapılmaktadır.
Dışkı tutamama sorununa yönelik ek olarak kişi kabızlık sorunu da yaşıyorsa; defekografi ve kolon transit zamanına yönelik ölçümler yapılmaktadır.
Gaz-dışkı tutamama oluşumu nedenine yönelik tam bir tanı koyabilme ve oluşan sorunu netleştirme açısından uygulanan yöntemler sırasıyla gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Uygulanan yöntemler sonrası kesin tanı konulmaktadır. Böylece hastalığın hangi yönden oluştuğu da ortaya çıkan durumlar arasında yer aldığı bilinmektedir.
Gaz ve dışkı tutamama veya istemsiz kaçırma sorunları genel bakımdan insanları psikolojik açıdan da etkileyen bir durum olarak bilinmektedir. Bu yüzden kişide nörolojik bir rahatsızlık sonucunda da oluşabileceği düşünüldüğünden psikolojik açıdan da kullanılan ilaç reçetesi hekim tarafından gerekli görüldüğünde değiştirilmektedir. Çünkü kullanılan bazı ilaçların beraberinde de oluşabilen bir durum olarak değerlendirilmektedir.
Gaz-Dışkı Tutamama (Anal İnkontinens) Tedavi Yöntemleri
Gaz-dışkı tutamama (anal inkontinens) rahatsızlığına yönelik uygulanacak tedavi oluşan soruna göre yapılmaktadır. Travma sonrası oluşan bir yırtıktan kaynaklı başlamış durum ise özellikli olarak ifade edilen ameliyat yapılması gerekmektedir. Oluşan yırtık nedeniyle kişinin istemsiz şekilde gaz kaçırması veya dışkısını tutamaması onarılabilen bir rahatsızlık türü olarak bilinmektedir.
Makat kısmında yer alan dış kas tabakasının incelenmesi sonucu bu ameliyata yönlendirilmektedir. Fakat bazı ameliyatların sonrasında gaz kaçırma veya dışkı tutamama sorunları devam ettiği saptanmış bir konu olarak bilindiği için ek tedavilerde uygulanması gerekli görülmektedir. Bu tedaviler arasında biofeedback olarak nitelendirilen görsel, sözel ve EMG işlevi uygulanmaktadır. Yapılan cerrahi müdahale sonrası tam onarım sağlanması açısından makat çevresindeki kasların çalıştırılmasına yönelik egzersiz yapılması gerekmektedir. Çünkü bu uygulama tedavinin daha verimli hale gelmesini sağlamaktadır.
Gaz-dışkı tutamama (anal inkontinens) kişinin istemsiz, kontrolsüz hareket etmeye başlaması olarak nitelendirildiğinden irade konusundaki zayıflığını da öne çıkaran bir durum olarak bilinmektedir. Bu yüzden hastalıkla ilgili tedavinin yanı sıra nörolojik açıdan da takviye edici tedavi görmesi önemli rol oynamaktadır. Yan etkilerinde istemsiz gaz ve dışkı kontrolünü bozacak bir ilaç kullanımından kaçınması gerekmektedir.
Şayet kişi de nörolojik bir sorun mevcut halde ise hekim kararı sonucunda değiştirilmesi gerekmektedir. Böylece her iki şekilde de tedavi tamamlanarak normal hayata geçiş sağlanmaktadır. Bu yüzden gaz-dışkı tutamama sorununa yönelik bir durum yaşayan kişiler en kısa süre zarfında hastaneye giderek gerekli tedavisini başlatması ve oluşan sorundan kaynaklı utanmaması gerekmektedir.
Anal Fissür (Makat Çatlağı)