Ertesi gün hapı; kısaca belirtmek gerekirse acil doğum kontrol yöntemidir ve plansız gebeliği önlemek için kullanılır.
İçindekiler
Ertesi gün hapı plansız gebeliği önlemede çok etkili bir yöntemdir. Ertesi gün hapı, korunmasız bir şekilde ani gerçekleşen bir cinsel ilişkiye giren veya doğum kontrol konusunda başarısız olan kadınlarda hamileliği önlemek için acil kontrasepsiyon olarak kullanılır.
Ertesi gün hapı yalnızca acil durumlarda kullanılması gereken bir yöntemdir. Çünkü sürekli kullanılamaz. İçeriğinde bulunan hormonlar nedeniyle kanamalar ve düzensiz adet görme meydana geleceği için bütün hormonsal düzeniniz bozulabilir. Bu hap sadece acil durumlarda ve oral yolla alınır ve düzenli kullanım gerektirmez.
Ertesi gün hapı bir adet döngüsü içinde birden fazla sefer kullanılmaması gerekir. Bu hapın etkili olması için korunmasız cinsel ilişkinin üzerinden en fazla 72 saat geçmiş olması gerekmektedir. Aslında hapın etki mekanizması alındığı zamana bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Yani korunmasız cinsel ilişkinin ardından en kısa süre, hatta olabilecek en kısa zamanda alınırsa etkisi çok daha fazla artmaktadır.
Hapı ilişkiden sonra 72 saati geçirdikten sonra alınırsa bir etkisi olmaz. Çünkü bu esnada gebelik oluşabilir. Eğer gebelik oluştu ise herhangi bir etkisi de olmaz. Ertesi gün hapının İlişki sonrası ilk 12 saat içinde alındığında olası gebeliği engelleme ihtimali %90 civarındadır. Eğer hapı ilişkiden sonra ikinci gün alırsa bu oran %75’e düşer. Eğer hap 3 ya da 5 gün sonra alınırsa herhangi bir etkisi olmaz.
Ertesi Gün Hapı Korunmayı Nasıl Sağlar?
Ertesi gün hapı korunmasız cinsel ilişkinin ardından mümkün olan en kısa sürede alınması gereken bir haptır. İstenmeyen gebelik oluşumunu içeriğindeki progesteron hormonu sayesinde engelleyerek oluşmasını önler. Gebelik oluşumunun gerçekleşmesi için sperm hücresinin, kadın üreme sistemi organlarından biri olan fallop tüplerine ulaştığında burada hazır bekleyen yumurtayı döllemesi gerekir. Bilindiği üzere kadın vücudunda sperm hücresi yaklaşık 2 gün kadar canlı kalabilir.
Spermin fallop tüplerine ulaştıktan sonraki 2 gün içinde yumurtlama olması durumunda da yumurtayı dölleyerek gebeliği oluşturabilir. İşte bu durumun önlenmesi için alınan ertesi gün hapı, içerdiği yüksek miktardaki hormonlar sayesinde yumurtlamayı geciktirir. Yumurta, fallop tüplerinde sperm tarafından döllenmiş olsa bile, ertesi gün hapı kullanımı ile birlikte embriyonun rahme tutunması engellenerek istenmeyen gebelik gerçekleşmez. Embriyo rahme tutunamaz ve gebelik gerçekleşmez.
Ertesi Gün Hapı Hangi Durumlarda Kullanılır?
Ertesi gün hapı istenmeyen gebeliklerin önlemesi amacı ile adına aşağıda belirtilen durumlarda kullanılabilir;
- Kondom yırtılması
- Düzenli kullanılan doğum kontrol yönteminin unutulması
- Kişinin kullandığı diğer ilaçların yaratabileceği etkilere bağlı olarak mevcut kontrasepsiyon tekniğinin amacına ulaşması konusunda emin olunamaması
- Korunmasız cinsel ilişki sonrası
- Cinsel saldırıya uğramış ise
Ertesi gün hapı kullanılarak istenmeyen gebelik önlenmiş olur. Ertesi gün hapının en yüksek etkiye sahip olduğu dönem yumurtlama öncesi dönem olarak ifade edilmektedir. Bu durumun nedeni ise bu ilaçların aynı zamanda rahim boynu bölgesindeki salgıları artırarak sperm hücrelerinin yumurta hücresinin bulunduğu bölgeye geçişini engelleyebilmesinden kaynaklandığı belirtilmektedir. Yüksek oranda salgılanan progestreron hormonu sayesinde de gebelik önlenmiş olur.
Ertesi Gün Hapının Yan Etkileri Nelerdir?
Ertesi gün hapı, planlanmamış gebeliklerin oluşumunu engelleme konusunda en etkili olan acil bir yöntemdir. Korunmasız olarak girilen ilişkinin hemen ardından alındığında maksimum koruma sağlar. Fakat ilacın etkisi cinsel ilişki üzerinden zaman geçtikçe düşmeye başlar. Gebeliği engellemek için yüksek dozda progesteron hormonu içeren ertesi gün hapı, doğum kontrol yöntemi gibi kullanılmamalıdır. Çünkü kadınlarda pek çok yan etkiye yol açabilir. Şöyle belirtmek gerekirde tek kullanımda dahi âdet düzensizliği, bulantı ve kusma gibi belirtilerin görülmesine sebep olabilir.
Kullanılan ilacın türüne bağlı olarak oluşacak adet düzensizliği içinde döngü kısalabilir ya da uzayabilir. Bunun yanında oluşacak bir etkisi de adet dönemleri arasında lekelenmeler ortaya çıkabilir. İlaç alındıktan sonra ilk 2 saatte kişi eğer ilacı kusarsa ilacın koruyucu etkisi olmayabilir. İlaç kullanımına bağlı olarak ortaya çıkan şikâyetlerin durumu devam ederse en yakın hastaneye başvurulmalıdır.
Ertesi gün hapı kullanan kişinin doğrudan hormonları üzerinden değiştirici bir etkiye sahip olduğundan 1 ay içerisinde maksimum 1 kez kullanılması önerilir. Çünkü çok fazla yan etkiye sahiptir. Aynı ay içinde birden fazla korunmasız ilişkiye girilmesi durumunda da ertesi gün hapı kullanmak kişinin hormonsal düzenin alt üst eder. Vücutta yer alan tüm sistemlerin haberleşmesini ve bir uyum içinde çalışmasını sağlayan hormonlardaki düzensizlik pek çok sağlık problemine yol açabilir.
Özellikle âdet düzeninin bozulmasına, kalp damar hastalıklarına ve kanser türlerinin oluşumuna dahi neden olabilir. Ertesi gün hapı yan etkileri nedeniyle yalnızca gebelik riski bulunan ve korunmasız olarak girilen cinsel ilişkilerden sonra en fazla ayda yalnızca 1 kez kullanılması gereken bir yöntemdir. Bu ilacın bu yan etkilerinin yanı sıra farklı yan etkileri de bulunmaktadır.
Bu yan etkiler sırası ile
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi
- Bulantı-kusma
- Karın ağrısı ve kramplar
- Hâlsizlik
- Şişkinlik
- Ara kanama
- Lekelenme
- Karın ağrısı
Memelerde oluşan hassasiyet olarak sıralanır.
Bu yan etkiler içerisinde ilk belirti bulantı olacaktır. Hata alındıktan hemen sonra bulantı ile hapı kusar iseniz etkisi olmaz ve tekrardan almanız gerekir.
Ertesi Gün Hapının Kullanılması Sonrası Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar
Ertesi gün hapı gibi acil kontrasepsiyon ilaçlarının kullanımını takiben sonraki olabilecek gebeliklerin önlenmesi adına öncesinde kullandığınız doğum kontrol yöntemlerini uygulamaya devam etmeniz gerekir. Çünkü ertesi gün hapı yöntemi anlık koruma sağlar. Aynı zamanda zaten ertesi gün ilaçlarının düzenli bir doğum kontrol yöntemi olarak kullanılmaması gerekir.
Acil kontrasepsiyon ilaçları uzun süreli bir koruma sağlamaz. Ertesi gün hapının kullanımını takiben sonraki günlerde korunmasız cinsel ilişkiye girilmesi halinde kişi gene gebe kalabilir Yani riskli bir durumdur. Bu nedenle bir sonraki cinsel ilişki öncesinde kullanmış olduğunuz doğum kontrol yöntemini kullanmanız gerekmektedir.
Ertesi gün hapı kullanımından 1 ay sonrasında veya normal adet döngüsünün geciktiği durumlarda gebelik testi yapılarak durumu incelenmelidir. Adet gecikmesi ve gebelik testinin negatif olduğu durumlarda 1-2 haftalık gecikme de olsa bile kişi adet görmeye devam edecektir. Hap kullanımından dolayı adet düzeni değişebilir.
Hapın koruma oranı ilk alındığında % 90 olsa dahi hamile kalma olasılığı gene de bulunmaktadır. Korunmasız olarak girilen cinsel ilişkilerde gebelik riski dışında dikkat edilmesi gereken diğer önemli hususta cinsel yolla bulaşabilen ve tehlike içeren hastalıklardır. Ertesi gün hapı bu hastalıkları önleyen bir hap değildir. Eğer vücudunuzda farklı bir vajinal akıntı ya da diğer çeşitli belirtileri fark etmeniz halinde en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız. Çünkü cinsel yolla bulaşan hastalıkların erken fark edilmesi tedavinin daha çabuk olmasını sağlar.
Sağlıklı bir yaşam için ertesi gün hapı kullanımı en fazla ayda 1 doz olarak kullanılmalıdır. Aktif cinsel hayata sahip kişilerin gebelik istemediği durumlar için konu hakkında uzman hekim ile görüşerek doğum kontrol yöntemleri hakkında ayrıntılı bilgi alarak kendisine en uygun yöntemi belirlemelidir.