Donuk Omuz Sendromu, omuz eklemlerini etkileyen bir durumdur.
İçindekiler
Genellikle yavaş yavaş gelişen, kötüleşen ve sonunda kaybolan ağrı ve sertliği içerir. Bu durum bir yıl sürebilir, ancak bazı durumlarda 3 yıla kadar görülebilir. Vücudun önemli parçalarından olan omuzu 3 kemik oluşturur. Bu üç kemik; üst kol (humerus), kürek kemiği (skapula) ve köprücük kemiğidir (klavikula).
Ayrıca omuz kapsülü adı verilen, omuzdaki eklemleri çevreleyen ve tüm omuzu bir arada tutan bir doku da bulunmaktadır. Donmuş omuz sendromu ile omuz kapsülü o kadar kalın ve sıkı bir hale gelir ki, hareket etmesi zorlaşır. Yara dokusu bantları oluşur ve eklemi kaygan tutmak için üretilen sinovyal sıvı eklemlerde normalden daha az bulunur. Bu durumda hareket daha da sınırlanır.
Donuk Omuz Sendromu Nedenleri
Bir bağ dokusu kapsülü içerisinde omuzdaki kemikler, tendon ve bağlar bulunmaktadır. Donuk omuz sendromu, bu kapsülün omuz eklemi etrafında kalınlaşıp sıkılaşması ve hareketini kısıtlamasıyla oluşur.
Doktorlar bunun neden bazı insanlarda olduğundan emin değiller, ancak diyabetli kişilerde, son zamanlarda ameliyat veya kol kırığı gibi uzun süre omzunu hareketsiz bırakmak zorunda kalan kişilerde ortaya çıkma olasılığının daha yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Bazı insanlarda neden donuk omuz sendromu olduğu açık değil, ancak bazı grupların buna yakalanma riskinin daha fazla olduğu açıktır.
Donuk omuz kadınlarda erkeklerden daha sık görülür. Özellikle 40 ila 60 yaşları arasında olan kadınların buna yakalanma olasılığız daha yüksektir. Tıbbi bir durumdan iyileşme sürecindeyken de risk artabilir. Felç benzeri bir durum ya da cerrahi mastektomi gibi durumlar kolu hareketten uzak tutar.
Bazı tıbbi durumlar da donuk omuz sendromu riskini artırabilir. Ayrıca şeker hastalığına sahip kişilerin donuk omuzlu olma olasılığı daha yüksek olabilir. Diyabetli kişilerin yaklaşık %10 ila %20’si donuk omuza sahiptir. Kalp hastalığı, tiroid hastalığı veya Parkinson hastalığı gibi diğer tıbbi problemler de donuk omuza neden olabilmektedir.
Bazı faktörler donuk omuz geliştirme riskini artırabilir:
Yaş ve cinsiyet
40 yaş ve üstü insanların, özellikle kadınların, donuk omuza sahip olma olasılığı daha yüksektir.
Hareketsizlik veya hareket kısıtlılığı
Omuzda uzun süreli hareketsizlik veya hareket kısıtlılığı olan kişilerde donuk omuz gelişme riski daha yüksektir.
Hareketsizliğe birçok etmen neden olabilmektedir:
- Rotator manşet yaralanması
- Kırık kol
- İnme
- Ameliyattan iyileşme
Sistemik hastalıklar
Bazı hastalıkları olan kişilerde donuk omuz sendromu geliştirme olasılığı daha yüksektir.
Riski artırabilecek hastalıklar şunlardır:
- Şeker hastalığı
- Aşırı aktif tiroid (hipertiroidizm)
- Az aktif tiroid (hipotiroidizm)
- Kalp – damar hastalığı
- Tüberküloz
- Parkinson hastalığı
Donuk Omuz Sendromu Belirtileri
Donuk bir omzun ana semptomları, onu hareket ettirmeyi zorlaştıran veya imkansız kılan ağrı ve sertliktir.
Donuk omuza sahip kişiler, muhtemelen bir omzunda donuk veya ağrılı bir ağrı hissetmektedir. Kolunun üst kısmını saran omuz kaslarındaki ağrıyı da hissedebilirler. Aynı hissi üst kollarında da hissedebilirler. Ayrıca kişilerde ağrı durumu geceleri oldukça kötüleşebilir hatta uyumakta güçlük çekilmesine neden olabilir.
Genellikle donuk omuz sendromu üç aşamadan oluşmaktadır. Her bir aşamanın farklı belirtileri ve süreleri bulunmaktadır:
Donma aşaması:
- Kişi her hareket ettiğinde omzunda bazen oldukça şiddetli olan bir ağrı hisseder.
- Zamanla durum yavaş yavaş kötüleşir ve geceleri daha acılı olabilir.
- Bu aşama, 6 ila 9 ay arasında sürebilir.
- Kişinin omuz hareketleri oldukça sınırlıdır.
Dondurulmuş aşama:
- Ağrı daha iyi durumda olabilir ancak sertlik oldukça kötüleşir.
- Kişi omzunu hareket ettirmekte oldukça zorlanır, hatta günlük aktivitelerini yapamayacak hale gelir.
- Bu aşama 4 ile 12 ay sürebilir.
Çözülme aşaması:
- Kişinin hareket aralığı eski haline gelmeye başlar.
- Bu aşama 6 ile 2 yıl arasında sürebilmektedir.
Donuk Omuz Sendromu Tanı Yöntemleri
Donuk omuz sendromu, hastalığa neden olan durumlara göre ve hastalığın evresine göre çeşitli belirtiler göstermektedir. Doktor bu belirtileri tespit eder ve duruma göre tanı koyar. Bunun için birkaç tanı yöntemi uygular:
Fiziksel Muayene
Doktor kişinin belirtilerini ve tıbbi geçmişini öğrendikten sonra omzunu muayene etmektedir.
Doktor kişinin hareketlerinin sınırlı olup olmadığını ve hareket edildiğinde ağrı olup olmadığını görmek için omzunu her yöne dikkatli bir şekilde hareket ettirecektir. Bir başkası bireyin omzunu hareket ettirdiğinde hareket aralığına “pasif hareket aralığı” denir. Doktoru bunu, kişi omzunu kendi başına hareket ettirdiğinde gösterdiği hareket aralığı (aktif hareket aralığı) ile karşılaştıracaktır. Donuk omuz sendromu olan kişilerde hem aktif hem de pasif olarak sınırlı hareket açıklığı vardır.
Görüntüleme Testleri
Doktorun diğer sertlik ve ağrı nedenlerini ekarte etmesine yardımcı olabilecek diğer testler şunları içerir:
Röntgen: Kemik gibi yoğun yapılar röntgende net bir şekilde görülür. X-ışınları, omuzda artrit gibi diğer sorunları gösterebilir.
Manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ve ultrason: Bu çalışmalar yumuşak dokuların daha iyi görüntülerini oluşturabilir. Donuk omzu teşhis edemeyebilirler ancak omuzdaki yırtık rotator manşet gibi diğer sorunları tanımlamaya yardımcı olabilirler.
Donuk Omuz Sendromu Tedavi Yöntemleri
Çoğu donuk omuz sendromu tedavisi, omuzdaki ağrıyı kontrol etmeyi ve omuzdaki hareketliliği mümkün olduğunca düzeltmeyi içermektedir. Çeşitli tedavi yöntemleri bulunur:
İlaçlar
Aspirin ve ibuprofen gibi ağrı kesiciler, donuk omuzla ilişkili ağrı ve iltihabı azaltmaya yardımcı olabilir. Bazı durumlarda doktor daha güçlü ağrı kesici ve iltihap önleyici ilaçlar reçete edebilir.
Terapi
Bir fizyoterapist, kişinin omzunda mümkün olduğunca fazla hareketlilik kazanmasına yardımcı olmak için kişiye hareket açıklığı egzersizleri öğretebilir. Bu egzersizleri yapmak, hareket kısıtlığının iyileşmesini optimize etmek için önemlidir.
Cerrahi ve diğer işlemler
Çoğu donuk omuz 12 ila 18 ay içinde kendi kendine iyileşir. Kalıcı semptomlar için doktor şunları önerebilir:
Steroid enjeksiyonları: Hastanın omuzundaki ekleme enjekte edilen kortikosteroid, özellikle hastalığın ilk aşamalarında hastanın ağrısını azaltmaya ve omzundaki hareketsizliği iyileştirmeye yardımcı olmaktadır
Eklem şişliği: Eklem kapsülüne steril su enjekte etmek, dokunun gerilmesine yardımcı olabilir ve eklemi hareket ettirmeyi kolaylaştırabilir.
Omuz manipülasyonu: Bu prosedürde, hasta genel bir anestezi alır, böylece bilinçsiz olur ve acı hissetmez. Daha sonra doktor, gergin dokuyu gevşetmeye yardımcı olmak için omuz eklemini farklı yönlere hareket ettirir.
Ameliyat: Donuk omuz sendromu ameliyatı nadirdir, ancak başka hiçbir şey yardımcı olmadıysa, doktor hastanın omuz ekleminin içindeki yara dokusunu ve yapışıklıkları gidermek için ameliyat önerebilir. Doktorlar bu ameliyatı genellikle eklemin etrafındaki küçük kesiklerden yerleştirilen ışıklı, boru şeklindeki aletlerle gerçekleştirir.
Yaşam tarzı ve ev ilaçları
Ağrı ve hareket açıklığı sınırları göz önüne alındığında, hastanın sorunlu olan omuz ve kemikleri mümkün olduğunca kullanmaya devam etmesi önerilir. Ayrıca omzuna ısı veya soğuk uygulama yapmak ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir.
Alternatif tıp
Akupunktur, vücuttaki belirli noktalara kişinin cildine son derece ince iğneler sokmayı içerir. Genel olarak, iğneler en az 15, en çok 40 dakika oldukları yerde kalır. Bu süre içerisinde iğnelerin yeri değiştirilebilir. Akupunktur iğneleri ince ve esnek yapılıdır. Ayrıca yüzeysel olarak yerleştirildikleri için çoğu donuk omuz sendromu akupunktur tedavisinde kişi ağrı hissetmez.
Transkutanöz elektriksel sinir stimülasyonu (TENS)
Bir TENS ünitesi, sinir yolu üzerindeki kilit noktalara küçük bir elektrik akımı iletir. Akım hastanın cildine bağlanan elektrotlar aracılığıyla iletilir. Herhangi bir zararı yoktur ve ağrı hissedilmez.
Deformite Cerrahisi, Çocuk El ve Üst Ekstremite Cerrahisi, Boyun Düzleşmesi, Ankilozan Spondilit