Çocuklarda demir eksikliği ve anemi rahatsızlığı her yaş grubunda görülebilen bir rahatsızlık türü olarak bilinmektedir. Özellikle anne sütünden yeteri miktarda alamaması ilk sırada gözetilen sebep olsa da 2 yaş ve ergenlik dönemi süresince bağışıklığı güçlendiremeyen gıdalar tüketmesine bağlı olarak oluşmaktadır. Bununla birlikte çocuğun küçük yaşlarda sık şekilde enfeksiyon hastalıkları yaşamış olması ve bu hastalıklara bağlı şekilde ilaç kullanmış olması demir eksikliği oluşturabilmektedir.
İçindekiler
Oluşan durum neticesinde çocuklarda demir eksikliği ve anemi oluşmasına sebebiyet veren şey kansızlık olarak bilinmektedir. Kırmızı kan hücrelerinde oluşan hemoglobin düşüşü yaş sınırına göre uygun şekilde ilerlemediği vakit kansızlık oluşmaya başlamaktadır. Kansızlık rahatsızlığı olan bir çocukta dikkat çeken en önemli görsellik soluk bir beniz şekline sahip olmasıdır. Çocuklarda demir eksikliği ve anemi hastalığı yaşına bağlı olarak incelendiğinde olması gereken değerin altına düşmesiyle ortaya çıkan hastalıktır. Vücutta oluşmaya başlamış olan azalma beraberinde hücreler arası oksijen kapasitesi de hızla düşmektedir. Hemoglobin düzeyine bakılarak her çocuğa gerekli olan miktar belirlenebilmektedir. Eğer sınır olarak gözetilen 8 gr/dl’nin altına düşmemişse bu durum demir eksikliği ve anemiye sebep olmamaktadır.
Fakat bu sınırın altında ise mutlaka hekim muayenesi gerektiren bir durum öne çıkmaktadır. Demir eksikliği oluştuğu zaman çocuğun vücudu kan üretmemeye başlamaktadır. Aynı şekilde vücudun kan üretimini sağlayabilmesi açısından demire ihtiyacı bulunmaktadır. Bu sistemin doğru orantılı bir şekilde sürmesi açısından kırmızı kan hücresini besleyen D vitamini önemli bir role sahip olmasıyla öne çıkmaktadır. Aynı zamanda kan yapıcı gıdalar ve bağışıklık sistemini kuvvetlendirecek gıdalar önemli rol oynamaktadır.
Çocuklarda Demir Eksikliği ve Anemi Nedir?
Çocuklarda demir eksikliği ve anemi özellikle gelişme ve büyüme açısından rol oynamasının yanı sıra zeka gelişimlerinde de önemli bir katkıya sahip olması nedeniyle önemli konuların başında gelmektedir. Anne sütü takviyesi alamamış çocuklarda sık görülen bu durum yaş sınırına bağlı olan gelişen hastalıklar nedeniyle kullanılmış ilaçlara da bağlı olarak geliştiği bilinmektedir.
Beslenme nedenli risk faktörleri nedeniyle oluşabilen kansızlık hali neticesinde gelişimi de aynı orantıda düşmeye başlamaktadır. Vücudun gerekli duyduğu demir ihtiyacı karşılanmadığı vakit çocukta gözlemlenen konuların başında zeka geriliği gelmektedir. Çok çeşitli semptomlar oluşturan kansızlık hali aynı şekilde sinirli davranış biçimi, huzursuzluk, algılama sorunu ve kırmızı kan hücrelerine bağlı gelişebilen farklı hastalık türlerine de yol açabilmektedir.
Çocuklarda demir eksikliği ve anemi rahatsızlığı her yaştan çocukta sık şekilde görülebilen bir durum olarak normal algılanır. Fakat sınır olarak belirtilen seviyenin altına düşmesi halinde ciddi bir kansızlık sorunu ortaya çıkmaktadır. Gelişme çağlarında ortaya çıkan bu durum sonucu fizyolojik anlamda vücut gelişimini tamamlayamaz hale gelmektedir. Demir eksikliği ve anemi oluşması sonucunda ise zeka geriliğinin yanı sıra pek çok farklı sorunda beraberinde gelmektedir.
Vücudun ihtiyaç duyduğu kırmızı kan hücrelerinde azalma meydana gelmektedir. Böyle durumda beyaz alyuvarlar daha fazla çoğalarak vücutta kan üretimi yapacak olan hücreler arasındaki oksijen seviyesini de azaltmaktadır. Bu nedenle demir üretimi yaptıracak olan takviye gıdalar, güneş ışını ve anne sütü bu konuda çok değerli bir yere sahiptir. özellikle de bağışıklığı güçlendiren gıdalar ergenlik dönemi boyunca en sık tüketilmesi gereken yiyecek türleridir.
Çocuklarda Demir Eksikliği ve Anemi Belirtileri
Çocuklarda demir eksikliği ve anemi belirtileri arasında en sık gözlemlenen ve öne çıkan sorun göz altında oluşan soluk bir duruş halidir. Ayrıca göz kapaklarının iç kısmı, yanak ve ağız içinde de görülen bu durum tırnak kenarlarından bakılmasıyla bile anlaşılabilmektedir. Genel demir eksikliği ve anemi belirtileri ise şu şekilde sıralanmaktadır.
- Cildin soluk bir beniz şeklinde görülmesi
- Huzursuz hissetme ve sinirlilik hali
- İştahsızlık yaşanması
- Aşırıya kaçan ağlama halleri
- Güçsüzlük veya güçsüz hissetme
- Sıkça yaşanan çarpıntı hissi
Yukarıda sıralan belirtiler çocuklarda demir eksikliği ve anemi semptomları arasında yer alsa da farklı olarak öne çıkan durumlarda bu konuda öne çıkmaktadır. Özellikle kontrolsüz davranış sergileme veya depresyona yatkınlık gibi psikoloji ile ilgili konularda da sıkça rastlanabilen sorun olarak öne çıktığından psikolojik açıdan da belirti verdiği görülmektedir. İlerlemiş kansızlık belirtileri ise psikolojik açıdan şu şekilde sıralanmaktadır.
- Zeka geriliği oluşturması
- Fizyolojik ve biyolojik gelişimi tamamlayamama
- Depresyona yatkınlık
- Algı sorunları yaşama
- Anksiyete gibi psikolojik sorunlar
Yukarıda sıralanan durumlar kansızlık rahatsızlığı bulunan çocukların ergenlik dönemi ve sonrasında görülebilecek belirtiler arasında sayılmaktadır. Bu nedenle çok dikkat edilmesi gereken önemli bir sağlık sorunu olarak bilinmektedir.
Çocuklarda Demir Eksikliği ve Anemi Tanı Yöntemleri
Çocuklarda demir eksikliği ve anemi rahatsızlığının tanı yöntemi kan tetkikleri olarak bilinmektedir. Kan tetkiklerinde ortaya çıkan durum incelenerek kansızlık teşhisi konulabilmektedir. Bu testin yanı sıra çocuğun gaita ve idrarında kan olup olmadığına da bakılması gerekebilmektedir. Bu yönteme her zaman bakılmayabilir. Fakat ekstra bir kan çıkışından şüphelenildiği vakit bu tanı yöntemi uygulanabilmektedir. Oluşabilen bu durum bazı durumlardan oluşan alerjik sebeple de kaynaklanabildiği gibi aynı zamanda da idrar yolu enfeksiyonları nedeniyle de ortaya çıkmaktadır. Fakat genel olarak demir eksikliği testi kan tetkikleri ile yapıldığı bilinmektedir.
Çocuklarda Demir Eksikliği ve Anemi Tedavi Yöntemleri
Çocuklarda demir eksikliği ve anemi tedavi yöntemleri arasında ilk olarak kan ihtiyacının karşılanması sebebi ile ortala 3 aylık bir demir takviyesi süreci başlatılmaktadır. Demir prepatları adı verilen bu uygulamanın amacı hemoglobin seviyesinin yükseltilmesi anlamına gelmektedir. Yani vücudun kırmızı kan ihtiyacının karşılanması 2 aylık bir süre kapsayacak şekilde düzenli bir şekilde yapılır. Geri kalan 3.cü ay içinde ise demir deposunun dolması amaçlı yapılan tedavi önemli bir tedavi çeşidi olarak biliniyor.
Demir ihtiyacının karşılanmaya başlaması ile birlikte gözlemlenen ilk durum hastanın kendini iyi hissetmeye başlaması, pozitif düşünce tarzına sahip olması ve daha az sinirlenmesi şeklinde görülebilmektedir. Fiziksel açıdan ise dudak kırmızılığı veya soluk beniz görüntüsünün kaybolması ile fark edilmeye başlıyor. genellikle işe yarayan tedavi sonrasında canlanmış veya kanlanmış gibi kullanılması şeklinde hitap şekli halk arasında o kişinin yeniden donanımını kazanması şeklinde ifade edilmektedir.
Çocuklarda demir eksikliği ve anemi tedavileri arasında en çok uygulanan tıbbi yöntemin yanı sıra demir açısından zengin gıdaların tüketilmesi de çok önemli rol oynamaktadır. Bebeklik çağında en az 6 aylık bir emzirme sürecinin geçirilmesi ile doğru orantılı ilerleyen bu durum beraberinde ek gıda tüketimi başlıca tedavisi sayılmaktadır. Demir eksikliği ve anemi tedavisi sayılabilen besinler ise şu şekilde sıralanmaktadır.
- Yumurta sarısı
- Kırmızı et çeşitleri
- Yeşil yapraklı sebze çeşitleri
- Tahıl çeşitleri
Yukarıda sayılan besin maddelerine ek olarak pekmez türü takviye edici besinlerinde kan yaptığına dair bilgiler vardır. Çocuklarda demir eksikliği ve anemi tedavileri arasında beyaz et çeşidinin tüketimi de önemlidir. Çünkü demir ihtiyacını karşılaması açısından düşük seviyede demir kaynağı vardır. Dengeli beslenme ile ortadan kaldırılabilecek bu sorunun ana kaynağı vücudun doğru miktarda kan ihtiyacını karşılayamaması ve çeşitli hastalıklar nedeniyle ilaç kullanımlarına bağlı gelişmesidir.