Endometriozis tedavisi ve rahatsızlığı her 10 kadının birinde çıkması ve doğurganlığı etkilemesi ile birlikte birçok kişi tarafından merak edilen ve araştırılmaya başlanan bir konu olmaktadır. Göstermiş olduğu belirtiler ve durumlar diğer hastalıklar ile aynı özellik taşımasından dolayı teşhis etmek oldukça zor olmaktadır. Zor olmasının yanı sıra da uzun sürebilen durumlar ortaya da çıkmaktadır. Ancak tanısının koyulması ile birlikte hastanın fiziksel durumuna ve belirtilerine uygun bir şekilde tedavi planı geliştirmek mümkün olmaktadır.
İçindekiler
Endometriozis Tedavisi Genel Tanıtım
Endometriozis tedavisi ve çikolata kistleri tanı ve tedavisi zor ve uzun olsa da olumlu sonuçlanması mümkün olmaktadır. Bununla birlikte de tedavi esnasında hastanın yaşı, gebe olmayı isteyip istemediği ve ne kadar şikayet olup olmadığına dikkat edilerek tedavi planlamaları gerçekleştirilmektedir. Belirtilerin ortaya çıkması ile birlikte kadın hastalıkları ve doğum uzmanları tarafından gerekli olan tedaviler uygulanmaktadır.
Bu tedaviler esnasında ise psikolog, genel cerrahi, gastroenteroloji ve üroloji gibi diğer bölüm hekimleri ile de gerekli çalışmalar yapılmaktadır. Tedavisi için genellikle vaka toplantıları düzenlenerek tedavinin nasıl gerçekleştirileceği hakkında belirlemeler yapılmaktadır. Bu belirlemeler ile birlikte hastaya detaylı anlatım yapılmakta ve tedavi süreci hakkında bilgilendirmeler yapılmaktadır.
Çikolata Kisti Nedir?
Çikolata kisti endometriozis hastalığının tetiklemesi ile birlikte ortaya çıkan bir hastalık olmaktadır. Genellikle endometriozis tedavisi yapılan birçok kadın da çikolata kistine de rastlanmak mümkün olmaktadır.
Çikolata kisti veya diğer adı ile endometrioma yumurtalıklarda oluşmaktadır. Her adet döneminde kan ile birlikte atılan endometrium dokusu yumurtalıklarda bulunmaktadır. Adet kanamasına yol açması veya adet benzeri kanamaların kontrolsüz bir şekilde ortaya çıkarak yumurtalık içinde koyu kahve renkli kan birikmesi sonucunda çikolata kisti oluşmuş olmaktadır.
Endometriozis tedavisi olan kadınların %17 ila %50 arasında çikolata kisti sorunu ile karşı karşıya kalması mümkün olmaktadır. Tanısı ise belirti gösteren kişilerde gerekli tetkikler ile rahatça konulabilmektedir. Ancak bazı kadınlarda belirti göstermeden ortaya çıkmakta ve sadece düzenli olarak yapılacak jinekolojik muayeneler sonucunda saptanması mümkün olmaktadır.
Çikolata kistinin tedavisinde ilaç ve cerrahi yöntemler kullanılmaktadır. Bu yöntemler kişinin sağlık durumuna veya kısırlık durumunun olup olmadığına göre değişkenlik göstermektedir. Hastanın ağrıları, sorunlarına ve diğer özelliklerine göre tedavi planı şekillendirilerek uygulanmaktadır.
Endometriozis Belirtileri
Endometriozis dünya da ve ülkemizde sıklıkla görülmeye başlanan ve teşhis edilmesi de genellikle geç kalınan bir kadın hastalığı olmaktadır. Diğer adı ile de çikolata kisti denilmektedir. Hemen hemen her 10 kadından bir tanesinde görülmekte ve daha çok yaygınlaşmaya başlamıştır.
Endometriozisin bazı hastalarda herhangi bir belirti vermeden ilerleme kaydettiği görülmektedir. Bunun yanı sıra bazı hastalarda da belirti göstermekte ve bu belirtiler şiddetli olmaktadır. Düzenli kontroller esnasında yumurtalıklarda, rahimin arka tarafında veya bağırsağı döşeyen zarlar üzerinde ortaya çıkabilen bir durum olmaktadır.
Endometriyal implantlar yani hastalıklı olan dokular belli bölgelerde daha sık olarak görülmektedir. Bu bölgeler ise şunlardan oluşmaktadır;
- Yumurtalıklar
- Karın ameliyatından kalma skarlarda
- Fallopian tüplerinde
- Kasık boşluğunu çevreleyen sınırlarda
- Bağırsaklar
- Rahimdeki dış çevre
- Mesane
- Vajina ve rektum
- Vajina
Her 10 kadından bir kadında çıkan bu hastalık bazı hastaların hayatını oldukça zorlaştırma eğilimi göstermektedir. Ortaya çıkan belirtiler genellikle diğer jinekolojik rahatsızlıklar ile aynı özellikler taşımasından dolayı teşhis ve tedavi açısından oldukça zor ve uzun zamanın geçmesini sağlamaktadır.
Endometriozis hastalığı bulunan kişilerde belirtilerin ortaya çıkmasından sonra birçok yaygın belirtiler bulunmaktadır. Bu belirtiler ise şunlardan oluşmaktadır:
- Kronik olarak gerçekleşecek olan yorgunluklar
- Kasık ve karın bölgelerinde ağrılar. Genellikle bel ve sırt ağrıları daha sık görülür. Kadın doğum uzmanları bu ağrıların tedavisinde yardım alınmadığından dolayı fark edilmemektedir.
- Bağırsaklar üzerinde bulunması durumunda tuvalete çıkmak istememe olmaktadır. Bunun sebebi ise çıktıktan sonra şiddetli ağrıların oluşması olmaktadır.
- Kısırlık
- Cinsel ilişki sonrasında ağrı çekmek
- Adet sancılarının çok şiddetli olması
- Karın bölgesin de gaz veya şişkinliğin bulunması
- Depresyon halinin bulunması
Endometriozisin ortaya çıkmasında ki en temel üç sebepten biri kısırlık olarak geçmektedir. Hafif ve orta dereceli hastalarda genellikle kısırlık ortaya çıkmaktadır. Yapılacak olan ameliyatlar sonrasında doğurganlık geri getirilse de belli başlı hastalarda bunu başarmak oldukça düşük olmaktadır. Ancak doğurganlığı nasıl ve ne kadar etkilediği günümüzde halen daha kesin olarak anlaşılmayan bir durum olmaktadır.
Endometriozis Nedir?
Endometriozis hastalığının ismi endometrium adı verilen rahmin içerisinde bulunan iç duvarın oluşumundaki dokulardan gelmektedir. Bu hastalık sadece rahim duvarında ortaya çıkmamakta ve rahim dışında bulunan başka yerlerde de gelişim göstermesi mümkün olmaktadır.
Genellikle hastalık yumurtalıklarda, tüplerde veya diğer üreme organlarının bulunduğu bölgelerde ortaya çıkmaktadır. Çok rastlanmasa da üreme organlarına uzak bölgelerde de ortaya çıkması mümkün olmaktadır.
Endometrium dokusu adet kanaması ile birlikte vücuttan dışarıya atılmamasından kanama çevrede ki dokularda birikmeye neden olmaktadır. Bu da dokuların şişmesine yol açmaktadır. Şişme ile birlikte de lezyon veya büyümeler ortaya çıkmaktadır.
Özellikle yumurtalıklarda bu hastalığın çıkması durumunda kişilerde dokuların iç kısımlarında gömülme gözlemlenmektedir. Bunun sonucunda da kan birikimi ortaya çıkarak çikolata kistine neden olması mümkün olmaktadır.
Endometriozis hastalığının ortaya çıkmasında birçok neden bulunsa da günümüzde halen net bir cevap bulunamamaktadır. Ancak bazı faktörlerin de kadınlarda bu rahatsızlığın ortaya çıkmasına neden olmakta ve bu durumda olan kadınların riski daha yüksek olmaktadır. Onlar ise şunlardan oluşmaktadır:
- Aile içerisinde bu hastalığa sahip olan kişiler
- Rahimde olması gerekenden farklı bir yapısının olması durumunda
- Doğum yapmamak
- İlk adet görme yaşının oldukça düşük olması
- Vücut kitle indeksinin düşük olması
- Menepoza geç girme
- Adet döngüsünün istenilen şekilde olmaması
Endometriozis hastalığının evreleri belirlenirken America Society of Reproductive Medicine tarafından bir sınıflandırma sistemi oluşturulmuştur. Bu sisteme göre hastalığın spesifik bir şekilde sınıflandırılmasında:
- Hastanın dokularına ne kadar yayılım gösterdiği,
- Kadınım tüp ve yumurtalıklarının hastalık ile ne kadar az veya fazla bir ilişkisinin olup olmadığı,
- Hastalığın organlara yapışıklık miktarı ve
- Fallopian tüplerinin hastalıktan ne kadar etkilendiğini bakılmaktadır. Buna göre de sınıflandırmalar yapılmaktadır.
Endometriozis ve Hamilelik
Endometriozis tedavisi yapılırken genellikle üreme organlarında ortaya çıkmasından dolayı tedavi şeklini hastanın gebe kalıp kalmak istemediğine göre şekillendirilmektedir. Çünkü üreme organlarını etkilemekte ve kişilerin gebe kalmalarını etkilemektedir.
25 ila 45 yaş arasındaki kadınların her 10 tanesinden bir kadında görülen bu rahatsızlık kişinin hayat kalitesini oldukça düşürmektedir. Hastalık sahibi olan kadınlarda ise %30 ila %50 arasında kısırlık sorunu ortaya çıkması mümkün olmaktadır.
Endometriozisin belli süreler ile büyüme göstermesi ve rahim, yumurtalık ve tüp gibi alanlara yerleşmesi mümkün olmaktadır. Bu gibi durumlarda ise kısırlık ortaya çıkmakta ve kişinin hamile kalamaması gibi sorunlar olabilmektedir. Tanının koyulması ile birlikte kişinin hamile kalma ihtimali olması durumunda çocuk sahibi olmak isteyen kadınların ertelemeden hamile kalmaları önerilmektedir.
Doğal yollar ile birlikte hamile kalınmaması durumunda endometriozis tedavisi istenilen bir şekilde olmayınca tüp bebek yöntemi tercih edilebilmektedir. Bu yöntem ile doğurganlık oranı %15 rakamına kadar ulaşması mümkün olmaktadır. Ancak tedavi gerçekleşmemesi durumunda hastanın doğurganlık oranı %2 ila %3 arasında değişme göstermektedir.
Tüp bebek tedavileri genç yaşta denenmesi durumunda %50 veya %60 oranında hamile kalma şansı artmaktadır. Endometriozis hastalığından dolayı tedavi gören annenin bu durumda yaşı ve hastalığın derecesi gibi birçok faktör hekimler tarafından belirlenmektedir. Bunun sonucunda ise aşılama, ilaç veya tüp bebek gibi tedaviler uygulanarak endometriozis hastalığı tedavi edilebilir hâle gelmektedir.
Gebelikte Tarama, Gebelikte Tanısal Testler, Gebelikte Ayrıntılı Ultrason, Gebelik Zehirlenmesi, Frengi
