Stoma problemleri genel bakımdan ince veya kalın bağırsakta meydana gelen rahatsızlıklar şeklinde adlandırılmaktadır. Ostomi olarak belirtilen bu durum vücutta yer alan bir organa yönelik boş ağız oluşturma olarak ifade edilmektedir. Vücut yüzeyine doğru ağızlaştırma oluşturma haline ise stoma denilmektedir.
İçindekiler
Cerrahi bakımdan tedavi görmüş kişilerde oluşan bu durum en çok bağırsakta oluşmaktadır. Bu nedenle tıp alanında incelenen stoma problemleri ince ve kalın bağırsak yapısında incelenmektedir.
Cerrahi yönden yapılan işlem sonrasında in bağırsaktan yana ağızlaştırma yapılması ileostomi şeklinde ifade edilmektedir. Tıp alanında ise ıleum olarak bilinmektedir. Karın ön duvarında ameliyat yolu ile yapılan ağızlaştırma hali ise kolostomi şeklinde bilinmektedir. Bu yöntemde kalın bağırsağa yönelik uygulanmış metot sayılmaktadır.
Stoma problemleri her yaş grubundaki kişilerde oluşabilmektedir. Cerrahi ameliyatlar sonrasında gelişen bu durum aslında kalın bağırsak içeriğinin karın kısmından boşaltılmasını sağlamak amaçlıdır. Bu nedenle gelişebilecek komplikasyonlara yönelik stoma problemleri oluştuğu bilinmektedir.
Sadece bağırsak içeriğine yapılmayan ağızlaştırma işlemi aynı zamanda farklı organlara yönelikte uygulanmaktadır. Bu yüzden ağızlaştırma olarak tek bir organ ifade edilmesi yanlış kabul edilmektedir. Bu duruma örnek olarak soluk borusuna yönelik yapılan ağızlaştırma veya idrar yollarına yönelik yapılan ağızlaştırma işlemi örnek verilebilmektedir. Soluk borusuna yönelik yapılan uygulama trakeostomi, idrar yollarına yapılan ağızlaştırma işlemine ise ürostomi denilmektedir. Bu yüzden tek bir organ yapısına yönelik incelenmemektedir.
Stoma Problemleri Nedir?
Stoma problemleri tıp alanında Ostomi olarak bilinen boş organa yönelik ağızlaştırma işlemidir. Bu işlem cerrahi yollarla yapılmaktadır. Her yaş grubunda görülebilen hastalıkların dâhilinde bir uygulama olarak bilinmektedir. Fakat yapılan işleme yönelik bazı komplikasyonlarda oluşabilmektedir.
Ostomi olarak ifade edilen durum bağırsağın karın duvarına yönelik ağızlaştırma işlemine denilmektedir. Bu yüzden tıp alanında kalın bağırsak işlemine kolostomi, ince bağırsak işlemine ise ıleum denilmektedir. Her ikisinde de karın kısmının ön duvarına yönelik ağızlaştırma yapıldığı bilinmektedir. Bu işlemin yapılmasındaki asıl amaç bazı hastalıkların tedavisine yönelik gerekli görülmesinden kaynaklanmaktadır. Ağızdan alınan besin yapısı vücudun ihtiyacı dâhilinde kana karışmasını sağlayan emilim yapmaktadır.
Fazla olan veya atık sayılan bölümü ise makat yoluna ilerleyerek dışkı şeklinde çıkmaktadır. Bazı hastalıkların tedavi sürecinde ise gıda artıklarının bir bölüme toplanması gerekmektedir. Bu nedenle stoma yani ağızlaştırma yapılmaktadır. Böyle arta kalan yiyecekler için karın duvarına yönelik ağızlaştırma işlemi uygulanması gerekir.
Stoma problemleri geçici veya kalıcı süre ile uygulanmaktadır. Önemli hastalıklarda gereksinim duyulan bu uygulama kişinin tedavi edilmesine yönelik bir uygulama sayılmaktadır. Özellikle acil olarak belirtilen bağırsak cerrahisine yönelik uygulandığı bilinmektedir. Bununla birlikte alt-rektum kanserine yönelik uygulanması gerekli görülen bir işlem sayılmaktadır. Ayrıca karın içinde ciddi bir enfeksiyon oluşumunda ve inflamatuar şekilde ilerleyen çeşitli bağırsak hastalıklarına yönelik uygulanması gerekli görülmektedir.
Bu işlemler bazı kısmi şekilde geçici olsa da bazı kişilerde ömür boyu da kalması gereken ostomi uygulaması da bulunmaktadır. Genellikle bağırsağa yönelik yapılan bu işlem kişinin iyileşme sonrasında stoma kapatılması ile sona ermektedir. Bu esnada bağırsağa yönelik ufak bir ameliyat yapılır ve bağırsağın ameliyat eşliğinde içeri alınması sağlanmaktadır. Bu işlem sonrasında ise bağırsağın işlevi eski düzeninde devam etmektedir.
Stoma Problemleri Geçici ve Kalıcı Stoma
Stoma problemleri genel bakımdan belirli hastalıklar dâhilinde uygulanan tedavi yöntemi olarak değerlendirilmektedir. Kişide psikolojik ve fiziksel zorluk oluşturabilen bu durum geçici veya kalıcı olabilmektedir. İki şekilde incelenen bu durum şu sıralama ile belirtilmektedir.
Geçici stoma: alt-orta-rektum kanseri, ciddi bağırsak hastalıkları, enfeksiyonları ve karın içinde enfeksiyon oluşması halinde kullanılmaktadır. İnce bağırsakta ileostomi, kalın bağırsakta kolostomi olarak stoma tedavisi uygulandığı bilinmektedir. Bağırsağın birleşme yerindeki iyileşme süresine kadar bu ağızlaştırma açık tutulmaktadır. Böylelikle kişinin yediği gıdaları sindirebilmesine yardımcı olan işlev görmektedir. İyileşme oluşma sonrasında ise stoma kısmı kapatılarak cerrahi operasyon eşliğinde dışarda kalan bağırsağın içeri alınması sağlanmaktadır.
Kalıcı Stoma: Rektum kanseri, makat kanseri veya rektum ve anal kanalı tıkayan çeşitli iltihap içeren bağırsak hastalıklarına yönelik kullanılması gerekli görülebilmektedir. Böyle bir durumda hastanın sağlık bir şekilde hayatını sürdürebilmesi açısından ömür boyu kullanılması gerekli görülebilmektedir. Çünkü kişinin kanser hastalığına yönelik yapılacak cerrahi uygulama öncesinde gerekli görülen bir durum olarak bilinmektedir. Karın içine ağızlaştırılan kişilerde makatta yer alan kas yapısı işlevi çalışmamaktadır. Böyle bir durumda da hastalar için ostomi torbası kullanılmaktadır. Stoma kullanan kişilerin dışkısını toplayabilme amaçlı bu torbayı kullanması sonrasında makat kısmındaki kontrolsüz durum kontrol altına alınmış olmaktadır. Çünkü hasta kişi bu durumu kontrol edememektedir.
Stoma problemleri içinde yer alan dışkı içeriği de farklı bir yapıda oluşmaktadır. Kişinin sağlık durumuna göre belirlenen uygulama da kalın bağırsağa yapılmış stoma işlemi sonucunda dışkı hali katı şekilde çıkmaktadır. İnce bağırsağa bağlanmış stoma uygulamasında ise dışkı hali sıvı şekilde oluşmaktadır.
Stoma Problemleri Açısından Dikkat Edilmesi Gereken Durumlar
Stoma problemleri kişinin yaşadığı sağlık sorunları ile yakından bağlantılı şekilde oluşturulmaktadır. Fakat hastanın hayatında fiziksel bakımdan zorluk oluşturması ve psikolojik yönden de etkilemesi nedeniyle yoğun şekilde incelenip dikkat edilerek karar verilmesi gerekmektedir.
Ayrıca oluşabilecek komplikasyonlara yönelik önlem alınması şarttır. Hekimler tarafından belirtilen veya önlem niteliğinde adlandırılan durumlar şu şekilde sıralanır.
Yapılacak ameliyat öncesinde kişi açısından stoma yerinin doğru bir şekilde belirlenmesi gerekmektedir.
Ameliyat öncesinde yer belirlemenin ardında hastaya doğru bir şekilde bilgi verilmesi gerekmektedir.
Cerrahi yöntemin en doğru şekilde uygulanması gerekmektedir.
Stoma problemleri bakımından yukarıda sıralanan yöntemler hekimler bakımından çok önemlidir. Aynı zamanda hastalar içinde önemli olan bu durum en küçük bir yanlışta çeşitli durumları da ortaya çıkarabilmektedir. Oluşan sonuç dâhilinde kişinin yaşayacağı zorluk seviyesi iki katına çıkmaktadır.
Stoma Problemleri Nelerdir?
Stoma problemleri genel bakımdan yapılan cerrahi müdahalenin eksik veya yanlış yapılması sonucunda oluşabileceği gibi aynı zamanda hastada var olan farklı komplikasyona yönelik te problem çıkarabilmektedir. Stoma takılı kişilerde oluşabilen problemler şu şekilde sıralanmaktadır.
Stoma hastalarına yönelik ince bağırsağa yapılan ileostomi ile birlikte torba miktarını aşan sulu gaita oluşabilmektedir. Bu durum cilt yapısında tahriş oluşturmasının yanı sıra fazla sıvı kaybı olmasından dolayı böbrek yetmezliği de oluşturmaktadır.
Stoma takılan alanda yoğun derece de tahriş oluşturmaktadır. Bu konuda hastaya bakacak kişiye doğru bilgi verilmelidir. Belirli aralıklarda kontrolü yapılmazsa ciddi durumları öne çıkarabilmektedir.
Stoma iskemisi/nekrozu oluşabildiği için acil cerrahi müdahale gerekebilmektedir.
Stoma doğru bölgeden açılmadığı durumlarda geri kaçabilmektedir. Bu durum özellikle obezite rahatsızlığı yaşayan kişilerde görülmektedir.
Parastomal herni oluşturabilen stomaya yönelik doğru uygulama önem taşımaktadır. Hastada oluşan fıtık hali beraberinde tıkanıklık meydana gelmektedir. Bu durumda yapılacak uygulama stomanın yerinin değişmesi şeklinde bilinmektedir.
Stoma sarkması kalın bağırsak uygulamasında çok sık görülmektedir.
Ostomi ayrılması cilt yapısına uygun olmayan bir stoma takılması sonucunda oluşmaktadır.
Stoma problemleri genel bakımdan kişinin yaşamını zorlayacak derecede bir tedavi şeklidir. Bu nedenle çoğu kişi stoma ile yaşam sürdürmek istememektedir. Çünkü fiziksel zorluğunun yanı sıra psikolojik bakımdan da kişiyi kötü hissettirdiği bilinmektedir.
Kalın bağırsak kanseri, İltihabi Bağırsak Hastalıkları (Crohn Hastalığı Ve Ülseratif Kolit), hemoroid (basur), Gaz – Dışkı Tutamama (Anal İnkontinens), Diyafram Bozuklukları